گشتی در بورس و فرابورس
در مبحث جدید میخواهیم با یک مثال شروع کنیم، فرضا اگر ارزش سهام فولاد مبارکه، قیمت روز سهم فولاد مبارکه در بازار ۱۹۰ تومان باشد، شما می گویید این سهم تا ۲۲۰ یا ۲۳۰ تومان یا ۲۵۰ تومان ارزشمند است آن زمان اقدام به خرید آن می کنید. چرا؟ چون اعتقاد ما تحلیل گرهای بنیادی این است که ارزش یک شرکت (قیمت سهام یک شرکت در بازار) به مرور زمان به ارزش واقعی خود خواهید رسید. حال ممکن است طی یک الی ۲ ماه این اتفاق بیافتند یا ممکن است ۹ ماه یا ۱۰ ماه یا حتی بیشتر طول بکشد، ولی قیمت به ارزش واقعی خود خواهد رسید چون به اعتقاد ما ارزش واقعی یا ارزش ذاتی سهم از ارزش سهم در بازار کمتر است. در این حالت شما می توانید تصمیم بگیرید و اقدام به خرید سهام نمایید.
وارد سایت tsetmc.com می شوید، سایت معروفی که حتماً با آن کار دارید .
فرض کنید این حالت یعنی فولاد مبارکه در بازار ۱۹۰ تومان در حال معامله است و قیمت آن در سایت tsetmc ۱۹۰ تومان می باشد ولی ارزش آن را که حساب می کنید (در ادامه مباحث ما به شما آموزش می دهیم که چگونه آن را حساب کنید) ارزش آن سهم بیشتر از ۱۵۰ تومان نمی ارزد، طبیعتاً شما با خود می گویید این ۱۹۰ تومان که در حال معامله است حباب است و این ۱۹۰ تومان به عدد ۱۵۰ تومان می رسد پس اگر مالک این سهم باشید اقدام به فروش این سهم می کنید یا اینکه اصلاً آن را نمی خرید.
هدف شما از تحلیل بنیادی این دو مورد است، یعنی ببینید اگر حالت اول اتفاق میافتد (ارزش واقعی سهم از ارزش در حال معامله سهم در بازار بیشتر باشد) این سهم را بخرید یا اینکه ببینید حالت دوم اتفاق میافتد (ارزش واقعی سهم از ارزش سهم در بازار کمتر باشد) سهم را نخرید یا اگر مالک آن هستید سهم را بفروشید.
اما در این مقالات آموزشی که آموزش تحلیل بنیادی مقدماتی است، ما میخواهیم در خصوص چه مواردی صحبت کنیم؟ بازار اول (تابلوی اصلی و فرعی بورس) و بازار دوم چیست ؟
استفاده از بازار خوانی یا تابلوخوانی
ابتدای کار به سراغ بازار خوانی یا تابلو خوانی میرویم، یک روشی که یک عده از دوستان اعتقاد دارند که این مورد خیلی مهم است حتی از روشهای تحلیلی دیگر هم با اهمیت تر است. خدمت شما می گوییم چه چیزی را حتما آموزش ببینید تا بتوانید از داده های سایت tsetmc نهایت استفاده را ببرید.
پس از این مورد به سراغ تجزیه و تحلیل صورت های مالی شرکت ها می رویم، ببینیم صورت های مالی شرکت ها شامل چه چیزهایی می شود؟ چه اطلاعاتی به ما می دهند؟ و چه آیتم ها و اطلاعات و دیتا هایی در این گزارش ها برای ما مهم هستند؟ و ما چگونه باید از این گزارش ها استفاده کنیم؟ سپس سراغ مجامع شرکتها می رویم و می بینیم وقتی شرکت ها مجمع برگزار می کنند چه اتفاقی برای سهم میافتد.
قطعاً اگر شما بخواهید در بازار سرمایه یا بازار سهام یا همان بورس فعالیت کنید با سهمی مواجه خواهید شد که مجمع برگزار می کند و قطعاً خواهید دید که در پورتفوی خود سهمی دارید و مجمع برگزار می شود که یک سری اتفاقات در مورد آن سهم می افتد که شما به عنوان سهامدار باید بدانید آن اتفاقات چگونه هستند و چگونه باید با آنها روبرو شوید!
سپس به سراغ ارزشگذاری شرکتها میرویم که در این روش گفتیم هدف ما ارزشگذاری شرکتها است و در این بخش ما به دو روش ارزش گذاری P/E که یکی از روش های ارزش گذاری نسبی است را توضیح خواهیم داد و اشاره خواهیم کرد و روش دوم در خصوص ارزش گذاری شرکتهای سرمایهگذاری یا همان NAV است که در خصوص آنها هم صحبت خواهیم کرد.
سعی خواهیم کرد که همه این موارد و توضیحات با مثال کاربردی باشد و واقعی در بازار بورس باشد و همچنین در خصوص این مبحث آموزشی سعی می کنیم تعداد مثالهایی که خدمت شما ارائه می دهیم زیاد باشد که بتوانید راحت تر و با سهولت بیشتری این آموزش ها را کسب کنید.
اما در ابتدا برای اینکه بتوانیم سرمایه گذاری کنیم و سود کسب کنیم نیاز هست که بتوانیم بازارها را بشناسیم.
بازار مالی یعنی بازاری که دارایی مالی در آن معامله میشود.
بازار مالی که ما داریم به دو قسمت تقسیم می شود: یکی بازار پول دیگری بازار سرمایه است.
بازار پول بازاری است که معمولا سرمایهگذاریهایی که در آن انجام می شود در بازه زمانی کمتر از یک سال است.
بازار سرمایه بازاری است که سرمایه گذاری که داخل آن انجام میشود عموما برای بیش از یک سال است.
اما بازار پول؛ وقتی صحبت از بازار پول می شود عمدتاً منظور ما بانک و سیستم بانکی است. یعنی شما وقتی پولی را به عنوان سپرده داخل بانکی قرار می دهید به عنوان بازار پول شناخته می شود. یکی دیگر از بازارهای پول بازار بیمه است مثلاً شما میروید سرمایه گذاری می کنید در بیمه عمر این دو مورد می شوند جذب بازارهای پول و خارج از بحث ما هستند و ما بیشتر در خصوص بازار سرمایه کار می کنیم.
بازارهای سرمایه بازارهایی هستند که سرمایه گذاری های به مدت بیش از یکسال داخل آنها انجام میشود. اما وقتی میگوییم بیشتر از یک سال منظور ما این نیست که مثلاً وقتی شما می روید سهمی را می خرید باید بیش از یک سال آن سهم را نگه داری کنید و سهامدار آن باشید، نه بلکه منظور ما این است که انقضای مدت سرمایه گذاری بیش از یک سال طول می کشد. آن سهامی که شما معامله می کنید (حالا خود شما می خرید و می فروشید یا اینکه فرد دیگری برای شما خرید و فروش را انجام می دهد) این فرآیند ممکن است چندین دهه یا حتی چندین سال به طول بیا نجامد. تا زمانی که این شرکت منحل نشده باشد و سهامش در بازار معامله شود انقضای مالی ندارد.
اما بازار سرمایه؛ دو بازار خیلی معروف که زیرمجموعه این ها هستند عبارتند از بازار بورس و فرابورس.
بورس و فرابورس؛ برای ما به عنوان معامله گر که سهام شرکت را معامله میکنیم تفاوت چندانی بین این دو بازار وجود ندارد. شرکت ها برای پذیرش در بورس و فرابورس، هر کدام قوانین و شرایط خاص خودشان را دارند.جهت آشنایی بیشتر با فرابورس می توانید مقاله ” فرابورس چیست؟ ” را مطالعه نمایید.
بازارهایی که میخواهند در بورس پذیرش شوند و از فرابورس به بورس منتقل شوند یکسری شرایط سخت تری را باید داشته باشند و اگر آن شرایط را نداشته باشند در بازار فرابورس پذیرش می شوند. همچنین در فرابورس انواع مختلف اوراق بهادار هم معامله میشود.
بورس و فرابورس را می توان طیفی در نظر گرفت که هرچه از بورس به سمت فرابورس میرویم شرایط پذیرش راحت تر ولی ریسک سرمایه گذاری بیشتر می شود.
بازار فرابورس بازار اول و دوم و بازار اصلی و فرعی دارد و این ها با هم اختلاف زیادی ندارند فقط این که قوانین درخصوص پذیرش شرکت های داخل این بازارها است که کمی با یکدیگر متفاوت تر هستند و سختگیری یکی ممکن است از دیگری کمی بیشتر یا کمتر باشد.
بازار بورس بهطورکلی به دو بازار اول و دوم تقسیم میشود.
اگر شرکتی در بازار اول عملکرد خوبی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم عملکرد خوبی از خود ارائه دهد به بازار اول منتقل خواهد شد. ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایتبخش عمل نکند از بازار اخراج خواهد شد.
اگر بخواهیم یک تقسیم بندی کلی از فرابورس داشته باشیم: بازار اصلی فرابورس میشود و بازار پایه بازار اصلی و شرکت های نسبتاً خوبی داخل آنها پذیرش و سهامشان معامله میشود.
اما بازار پایه؛ یک سری شرکتهایی که شفافیت اطلاعاتی آنها خیلی کم است یا این که مشکلات زیادی دارند در بازار پایه معامله میشوند.
بازارهای پایه شرکتهایی هستند که دیگر به قول معروف از بورس و فرابورس اخراج شده هستند به بازار پایه می روند. در بازار پایه هم طبیعتاً ۳ تا بازار داریم بازار “الف” بازار “ب” و بازار “ج”.
ریسک معامله در بازار پایه “الف” و “ج” به دلیل عدم محدوده ی نوسان قیمت، خیلی زیاد است. پایه ی “ب” فرابورس درصد نوسان۱۰ درصد است ودر پایه ی “الف” و “ج”، بدون محدوده ی نوسان قیمت ( و حتی در روز های خاصی معامله میشوند) سهمهای بازار پایه (ب) دارای محدودیت نوسان ۱۰ درصد و بازار پایه (ج) بدون محدودیت نوسان میباشد.
البته شرکت هایی که نماد آنها پس از چند روز توقف باز شود، پس از بازگشایـی نماد مشمول دامنه نوسان نمی شونـد، زیـرا اطلاعات با اهمیتی که نماد به خاطـر آن متوقف شده است، ممکن است تأثیری، بیش از دامنه نوسان تعیین شده بر قیمت سهم داشته باشد و طبیعی است که براساس سازوکار حراج، باید اجازه داده شود تا اطلاعات، تأثیر واقعی خود را بر میزان عرضه و تقاضا و در نتیجه قیمت سهام بگذارد،
چگونه متوجه شویم که سهم بازار پایه است یا خیر و در کدام پایه قرار داره؟
وارد سایت: http://www.tsetmc.comاسم نماد را جستجو کنید، در صفحه اصلی قسمت بالا هم بازار بورس نوشته شده هم فرابورس که داخل بازار فرابورس بازار پایه هم نوشته شده متوجه میشوید شرکت در کدام بازار قرار دارد.
اگر شما حرف نمادین را باز کنید (در قسمت جست و جو نام نماد را مینویسد) مثلاً “تولیدی چدن سازان” با نماد ‘چدن” روبروی نام سهم نوشته شده است که این سهم در بورس پذیرش شده و معامله میشود یا در فرابورس. این سهم در بازار عادی فرابورس است.
یا اگر نماد یک سهم از بازار پایه را جست و جو کنیم به ما نشان میدهد که این بازار پایه “الف” فرابورس است یا بازار پایه “ب” و یا “ج”.
در مورد تفاوت این سه بازار پایه کمی بیشتر توضیح میدهیم.
(الف) بهتر از (ب) هست (ب) بهتر از (ج) هست ولی در کل بازار پایه شفافیت نمادهایش عموما خیلی پایین است یعنی اگر شما بخواهید یک بازار پایه را تحلیل کنید ممکن است شرکت اطلاعات خیلی زیادی در خصوص فعالیت هایش به شما ندهد.
از قدیم یک موضوعی بوده میگویند که بازار بورس ریسکش از بازار فرابورس کمتر است البته این نمیتوان گفت که این خیلی موضوع بااهمیتی است.
فرابورس و بورس تقریباً در یک سطح هستند. گذشته دامنه نوسانات این دو با یکدیگر فرق می کردند و فرابورس دامنه نوسانش بالاتر بود ولی هم اکنون این دو تقریباً با یکدیگر برابر هستند.
منظور از دامنه نوسان، حداکثر افزایش یا کاهشی است که قیمت سهام شرکت در یک روز می تواند داشته باشد. در حال حاضر، حداقل و حداکثر دامنه نوسان قیمت سهام در بورس و فرابورس ۵ درصد است، یعنی سهم در پایان ساعت معاملات حداکثر می تواند ۵ درصد افزایش و یا ۱۰ درصد کاهش داشته باشد دامنه نوسان با این هدف تعیین شده است که در مواقع بحرانی یا در مواردی که بازار، تحت تأثیر رفتارهای هیجانـی برخی سهامداران قرار میگیرد، از بروز نوسانات شدید در قیمت سهام و در نتیجه، ضرر و زیـان هنگفت سهامداران جلوگیری شـود.
اما بازار پایه؛ شما اگر بخواهید در بازار فرابورس معامله کنید چون نوساناتش ۱۰ درصدی هست طبیعتاً ریسکش بالا است. یعنی شما اگر روی سهمی از بازار فرابورس بخواهید سرمایه گذاری کنید ممکن است فردا سهم تان ۱۰درصد مثبت بخورد و یا ۱۰ درصد منفی، اما موضوعی که احتمالاً شما اطلاع ندارید و به شما باید بگویم این است، بازار پایه نوساناتش۱۰ درصدی هست و این امکان وجود دارد که شما سهم ها را آنلاین معامله کنید و یک موضوع خیلی مهم این است که بازار پایه را شما می توانید از ساعت ۸:۳۰ سفارش بزنید مانند بازارهای دیگر از ساعت ۹ شروع می شود به معامله تا ساعت ۱۲:۳۰ و بعد بازار بسته میشود و شما صرفاً می توانید تا ساعت۱۲:۳۰ سفارش بگذارید و ۱۲:۳۰ سفارش هایی که با هم مچ شدهاند معامله میشوند و سفارش هایی که با هم یکسان نیستند (مچ نیستند) معامله ای انجام نمیشود.
بازار پایه (الف) و (ب) هر روز معامله میشوند اما یک سهمی که در بازار ایه (ج) هست فقط در روزهای زوج معامله میشود؛ شنبه دوشنبه و چهارشنبه.
مثلا اگر من بخواهم در مورد بازار مثالی را برای شما بیاورم. به طورمثال نماد “آینده” که در بازار پایه ج (جیم) فرابورس معامله می شود بازار پایه زیر مجموعه فرابورس است اگر معاملات این شرکت را ببینید صرفاً روزهای زوج معامله می شود. این را باید در معاملات تان در آینده حتما در نظر بگیرید که اگر احیانا خواستید که ریسک بیشتری را متقبل شوید و در بازار پایه سرمایه گذاری کنید نمادهایی که در بازار های(ج) هستند روزهای زوج معامله می شوند.
مدتی پیش سازمان بورس اوراق بهادار به دلیل کنترل نوسانات این بازار و ریسک بالای بازار فرابورس و زیانی که برای افراد تازه وارد ممکن بود به وجود آید اصلاحاتی را در بازار اعمال کرد. بر این اساس سهام بازار پایه الف، ب و ج در تابلو به ۳ رنگ زرد، نارنجی و قرمز تقسیم بندی شدند.
سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه زرد” منتقل میشوند. با دامنه نوسان ۳% و انجام حراج پایانی حداقل یک روز در هفته با دامنه نوسان۶%:
-مجموع روزهای تأخیر در ارائه اطلاعات بیش از ۲ مرتبه نباشد.
-تعداد دفعات عدم ارائه صورت های مالی کمتر از ۳ بار.
-ارائه حداقل ۱ صورت مالی حسابرسی شده.
سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه نارنجی” منتقل میشوند، با دامنه نوسان روزانه ۲% و نجام حراج پایانی حداقل یک روز در هفته ۴%:
– اظهار نظر حسابرسی به صورت عدم اظهار نظر یا مردود باشد.
– شامل شرایط تابلو زرد و قرمز نباشد.
سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه قرمز” منتقل میشوند.با دامنه نوسان روزانه ۱% و انجام حراج پایانی حداقل یک روز در هفته با دامنه نوان۲%.:
رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی مبنی بر ورشکستگی ناشر صادر شده باشد.
مجمع عمومی فوقالعاده یا مراجع قضایی رأی به انحلال ناشر داده باشند.
عدم ارسال صورت مالی حسابرسی شده به مدت ۳ سال.
طبق اطلاعیه سازمان بورس تعداد شرکت های منتقل شده به بازار پایه زرد و نارنجی و قرمز به ترتیب ۱۲۵ ،۴۲و ۱۴ شرکت بوده است.
دیدگاهتان را بنویسید