نحوه محاسبه درصد سود درآمد عملیاتی و غیرعملیانی

نحوه محاسبه درصد سود شرکت هایی که علاوه بر سود عملیاتی، سود غیر عملیاتی هم دارند متفاوت است.

اگر بخواهیم مثال بزنیم شرکتی را شما در نظر بگیرید که EPS کل شرکت ۱۰۰ تومان باشد.

از این ۱۰۰ تومان سود عملیاتی برابر با ۶۰ تومان و غیر عملیاتی برابر با ۴۰ تومان است. باید ۶۰ تومان را ضربدر ۵ بکنیم که میشود ۳۰۰، این ۳۰۰مبلغ را به اضافه ۴۰ تومان بکنیم که غیر عملیاتی است که ارزش سهم می شود ۳۴۰ تومان .

چرا باید همچین کاری را انجام دهیم؟

فرض کنید ۴ ماه یا ۵ ماه به انتهای سال مانده ، اگر شما بر اساس ۱۰۰ تومان EPS ، ۵۰۰ تومان یعنی ارزش سهم ضرب در P/E متوسط (۵* ۱۰۰)  ارزش بدهید به سهم و در این بازه سهمی را ۵۰۰ تومان خریداری کنید، چهارماه بعد، این شرکت در گزارشش EPS را عدد ۶۰ تومان اعلام می کند و بازار بر اساس ۶۰ تومان ارزش آن سهم را تحلیل می کند که ۳۰۰ تومان (۵*۶۰) بیشتر نیست.

یعنی اگر شما ۵۰۰ تومان  سهمی را بخرید ۴ ماه بعد بر اساس EPS ای که میخواهد تکرار شود و ۶۰ تومان هست، ارزش سهام آن شرکت ۳۰۰ تومان خواهد بود. بنابراین اگر شما ۵۰۰ تومان سهم را بخرید از شما کسی بیش از ۳۰۰ تومان خریدار نیست و اگر ۳۴۰ تومان بخرید با این فرض هست که این ۴۰ تومان را شما می‌توانید به عنوان سود تقسیمی در مجمع دریافت کنید که  در خصوص مجمع در مقالات آتی توضیح می دهیم.

اما اگر بخواهیم یک مثال واقعی در کدال بیاوریم یک نمونه از شرکت هایی که می توانیم مثال بزنیم “کفرا” هست.

در مثال ذکر شده سهام کفرا ۳۲۰ یا ۳۲۵ تومان هست. کل سودی که پیش بینی کرده بوده ۳۴۴ تومان بوده ، حالا ما در اینجا عدد ۴۴ تومان را چون قبلاً در صورت سود و زیان پیش بینی دیده بودیم و می دانیم ۴۴ تومان هست، اما شما به هیچ وجه به عدد EPS ای که در سایت tsetmc هست اتکا نکنید. چرا؟ چون بعضی اوقات این عدد خیلی دیر به دیر آپدیت می شود و ممکن است شما را به اشتباه بیندازد اما این شرکت ۴۴ تومان EPS داشته.

می روم در سایت کدال که قبلاً هم گفتیم معتبرترین سایت برای گزارش های شرکت ها هست، نماد کفرا جست و جو می کنیم اطلاعیه های کفرا و فایل پی دی اف جدیدترین و آخرین پیش‌بینی که این شرکت گزارش کرده است را باز می کنیم.

 در این فایل فروش، بهای تمام شده و در انتها می بینیم که سود هر سهم پس از کسر مالیات نوشته شده است که ۴۴ تومان بیشتر نیست. اما این ۴۴ تومان از چه بابت است ؟ این ۴۴ تومان را اگر از بالای صفحه آیتم های مختلف و اعداد را با هم مقایسه کنید.

می بینید تا سود عملیاتی اعداد با هم زیاد اختلافی ندارند و همینطور اگر بیایید پایین صفحه می بینید که شرکت در سال ۹۶ پیش بینی غیر عملیاتی داشته.

غیرعملیاتی یعنی درآمد سرمایه گذاری و خالص درآمد های متفرقه ( پایین تر از هزینه مالیات هستند و بالاتر از آیتم مالیات ) در اینجا خالص درآمدهای متفرقه در سال ۹۶ پیش بینی شده بود حدود ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان در سال ۹۵ ، ۲۰۰ میلیون تومان بوده خب طبیعتاً در سال ۹۶ این ۴ میلیارد و ۸۰۰ اتفاق می افتد(محقق می شود) و مجدد در سال ۹۷ دیگر چنین سودی وجود ندارد.

اما درآمد هزینه های متفرقه  را می توانید از  صفحات پایین تر ببینید.

 از این صفحه می توانید متوجه شوید ۴ میلیارد و ۸۰۰  از کجا آمده.  نوشته “سایر درآمد یا هزینه های متفرقه و سود حاصل از فروش دارایی های ثابت” که حاصل جمع این عدد می شود ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون.

یعنی دارایی ثابت را در سال ۹۶ می فروشد ولی دیگر در سال ۹۷ چنین دارایی ثابتی وجود ندارد. چون دارایی ثابت شرکت در یک مقطعی به اتمام می رسد که دیگر بعد از آن ،دارایی برای فروش نخواهد داشت.

اما برویم سراغ صورت سود و زیان صورت سود و زیانی که در ابتدا بررسی کردیم در این مثال ۴۴ تومان پیش بینیEPS شرکت بود در صورتی که برای سال قبل ۲۸ تومان بوده ، این ۴۴ تومان که ملاحظه می کنید حدود ۳۰ تومانش پوشش داده شده و هزینه های متفرقه ای که دیدید در ۶ ماهه نخست پوشش داده شده، یعنی آن دارایی ثابت به فروش رسیده.

اما  از این ۴۴ تومان (EPS ) چه مقدارش عملیاتی است و چه مقدارش غیر عملیاتی است؟

سود غیر عملیاتی این شرکت (۱۷۴ میلیون تومان) درآمد سرمایه گذاری نسبتاً عددی نیست ،اما درآمدهای متفرقه که اینجا ۴ میلیارد و ۸۰۰ هست می توانیم تقسیم بر تعداد سهام کنیم و ببینم چقدر سود غیر عملیاتی است .

یعنی این ۴ میلیارد ۸۰۰ میلیون را تقسیم بر تعداد سهام این شرکت می کنیم که می توانیم از سایت tsetmc  ببینم (۳۷۲ میلیون و ۸۸۰ هزار ) این عدد را تقسیم بر تعداد سهام شرکت می کنیم می شود ۱۳ تومان .میبینم که حدود ۱۳ تومان از EPS شرکت از محل خالص درآمدهای متفرقه به دست می آید.

۱۳ تومان از سودی که شرکت در سال ۹۶ پیش بینی کرده غیر عملیاتی هست یعنی از این ۴۴ تومان EPS، ۱۳ تومانش غیرعملیاتی است فقط ۳۱ تومان آن عملیاتی است.

حالا این سهم چقدر می ارزد ؟

شرکت کلاً گفته بود EPS شرکت ۴۴ تومان می شود. از این ۴۴ تومان ۱۳ تومان غیر عملیاتی بود که P/E آن عدد یک است یعنی ضریبش ۱ است . هر چقدر که سود غیر عملیاتی بسازد به همان اندازه بر ارزش سهام اضافه می شود.

با یک محاسبه ساده متوجه می شوید از ۴۴ تومان ۱۳ تومان آن غیرعملیاتی بود پس ۳۱ تومان می شود عملیاتی که جمع این دو (۱۳+۳۱) میشود ،۳۱ ضربدر ۵ (متوسط P/E )کنید ،مساوی می شود با ۱۵۵ تومان.

EPS)  غیر عملیاتی*۱)+ (عملیاتیEPS   (P/E)*متوسط )

 ۱۶۸=(۱۳*۱ ) + (۳۱*۵)

ارزش این سهام برابر با ۱۳ به اضافه ۱۵۵ می شود ۱۶۸ تومان پس این سهام ارزشی مساوی ۱۶۸ تومان دارد .

می توانیم در سایتtsetmc ببینم قیمتش چه‌عددی هست. ابتدای مقاله گفتیم سایت قیمت سهم را ۳۲۰ تومان نشان داده، ارزشی که به دست آوردیم که حدود ۱۷۰ تومان بود و این قیمتش خیلی بیشتر از ارزش سهام که ما بدست آوردیم هست.

یکی از دلایلی که می تواند توجیه این را داشته باشد که سراغ این شرکت برویم و سهام این شرکت را خریداری کنیم این است که این شرکت پتانسیل سودآوری را داشته باشد.

یعنی در دوره های آتی در ماه‌های آتی یا یکی دو سال آتی یک پتانسیلی برای شرکت وجود داشته باشد که این شرکت بتواند سودآوری خودش را افزایش بدهد. مثلاً سود عملیاتی خودش را از ۳۱ تومان به عدد ۵۰ تومان برساند در این صورت میتوانیم بگوییم که ارزشش به قیمت بازارش نزدیک و برابر است.

یکی از نشانه های افزایش سود در دوره های آتی طرح های توسعه شرکت است.

اگر شرکت در گزارشاتش طرح توسعه ای داشته باشد، اینجا مثلاً طرح های عمده در دست اجرا طرح فرآوری مواد اولیه که اینجا نوشته ۲۴%  میزان درصد پیشرفتش بوده و اسفند ۹۶ تاریخ بهره برداری از این طرح است، که برآورد خود شرکت اسفند ۹۶ هست ۲۴ درصد هم پیشرفت داشته است.

طبیعتاً  در ایران تاریخ بهره برداری که شرکت ها میگویند کمی خوشبینانه است، بنا به دلایل مختلفی مثل تحریم، تامین مالی یا خیلی از موارد دیگری که شما اطلاع دارید.  این طرح ها حتی جلوتر از آن تاریخ واقعی هم برآورد می شوند.

مثلاً اگر گفته شده است اسفند ۹۶ تاریخ بهره بداری می باشد، ممکن است این طرح تا سال ۹۸ هم به بهره‌برداری نرسد. این در خصوص عموم شرکت‌ها مصداق دارد نه این که همه شرکت ها به این صورت باشند

طرح هایی که به بهره برداری میرسند می توانند به احتمال خیلی زیاد سودآوری شرکت را افزایش دهند و خب طبیعتاً این افزایش سودآوری می تواند در قیمت بازار سهام آن شرکت موثر باشد و شرکتی که ارزشش را حساب می کنید اگر چنین طرح توسعه ای داشته باشد، حتی ممکن است یک P/E  بالاتر از ارزش محاسبه شده شما به شرکت بدهند

البته نمی شود در خصوص همه شرکت ها چنین موضوعی را تایید کرد ولی خب شرکت هایی که طرح توسعه دارند می تواند در دوره های بعد سودآوری خودشان را افزایش دهند و این افزایش در قیمت سهام آن ها مشخص هست  و به قول معروف پیش خور شده است.