فیبوناچی در بورس | راهنمای 0 تا 100 فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
هدف از نوشتن این مقاله این است که بگوییم فیبوناچی در بورس چیست و شما را با کاربرد فیبوناچی در بازار بورس و تحلیل تکنیکال آشنا کنیم
در ابتدای کار باید بدانید که دنباله فیبوناچی و نسبت طلایی چیست؟ تعریفی از آنها میتوان ارائه کرد. در واقع یک نسبت منحصربهفرد وجود دارد که میشود از آن برای توصیف نسبت همه چیز از کوچکترین اجزای طبیعت مثل اتم تا پیشرفتهترین نیروهای موجود در جهان، مثل اجسام آسمانی بسیار بزرگ میتوان استفاده کرد.
طبیعت برای حفظ تعادل به این نسبت ذاتی متکی هست اما بازارهای مالی هم با این نسبت طلایی منطبق هستند. به همین خاطر در این مقاله برخی از ابزارهای تحلیل تکنیکال و آموزش انواع فیبوناچی را بررسی خواهیم کرد.
جامع ترین آموزش رایگان بورس در وب سایت همیارسرمایه (لطفا به صفحه اشاره شده مراجعه کنید)
فیبوناچی در بورس چیست؟
باوجوداینکه فیبوناچی چیست؟ از کجا به وجود آمده؟ و چگونه در کل طبیعت هم وجود دارد؟ در گوگل هم قابلمطالعه است اما ما نیز به توضیح آن میپردازیم و در مورد کاربرد فیبوناچی در بازار بورس آموزش میبینیم.
در این مقاله ۵ موضوع مختلف فیبوناچی را توضیح خواهیم داد چون این ۵ موضوع، موضوعات پایه فیبوناچی در بورس محسوب میشوند که نیاز است در آموزش فیبوناچی آنها را بدانیم. در واقع مبحث فیبوناچی و استفاده از آن در چارت قیمتی قسمتهای مختلفی دارد ولی ما بهطورکلی به توضیح آن میپردازیم. با انواع شاخص های بورسی آشنا شوید.
- دررابطهبا اعداد فیبوناچی و فرمول آن صحبت میکنیم
- رابطه فیبوناچی با طبیعت و قانون طبیعت
- کاربرد فیبوناچی در بازار سرمایه و چارت قیمتی
- رسم فیبوناچی روی چارت و مشاهده خطوط واکنشگر
- استفادههای کاربردی (تئوری امواج الیوت فیبوناچی و کندل شناسی فیبوناچی و اندیکاتورها چند فیبونانچی در یک چارت)
چگونه پیشبینیهای فیبوناچی را محاسبه کنیم؟
سطوح طرحریزی فیبوناچی با استفاده از نسبتهای فیبوناچی خاص محاسبه میشود و نسبتهای فیبوناچی از دنباله اعداد فیبوناچی به دست میآیند. دنباله اعداد فیبوناچی مجموعهای از اعداد است که با صفر و یک شروع میشود و با جمعکردن عدد بعدی با عدد قبلی خود ادامه مییابد. بهعنوانمثال در اینجا مجموعه ابتدایی اعداد در دنباله فیبوناچی است.
0، 1، 1، 2، 3، 5، 8، 13، 21، 34، 55، 89، 144، 233، 377، 610، 987 … و غیره و غیره تا بینهایت.
دنباله اعداد فیبوناچی دارای ویژگیهای خاص بسیاری است که در سراسر جهان طبیعی و در بازارها دیده میشود. اجازه دهید این ویژگیها را با چند مثال نشان دهیم.
وقتی یک عدد در سری را بر عدد آخر آن در سری تقسیم میکنید، عدد حاصل به 0.618 یا 61.8٪ نزدیک میشود.
- اگر 610 تقسیم بر 987 را محاسبه کنیم 0.618 به دست میآید
- اگر 144 تقسیم بر 233 را محاسبه کنیم 0.618 به دست میآید
- اگر 55 تقسیم بر 89 را محاسبه کنیم 0.617 به دست میآید
- وقتی یک عدد در سری را بر عدد قبلی آن در سری تقسیم میکنید، عدد حاصل به 1.618 یا 161.8% نزدیک میشود.
- اگر 377 تقسیم بر 233 را محاسبه کنیم 1.618 به دست میآید
- اگر 89 تقسیم بر 55 را محاسبه کنیم 1.618 به دست میآید
- اگر 21 تقسیم بر 13 را محاسبه کنیم 1.615 به دست میآید
فرمول فیبوناچی
برای اینکه بدانید فیبوناچی در بورس چیست ابتدا اینگونه توضیح میدهیم که لیست طلایی برگرفته از دنباله فیبوناچی هست که بهافتخار بنیانگذار ایتالیایی آن یعنی رئونالدو فیبوناچی نامگذاری شده است. در این دنبال هر عدد برابر جمع دو عدد قبل هست. یعنی دنباله عددی 1،2،3،5،8،13 نسبت شگفتانگیزی دارند که تقریباً ۱.۶۱۸ یا معکوس آن ۰.۶۱۸ هست. این نسبت با نامهای مختلفی مانند نسبت طلایی، فی، نسبت الهی یا میانگین طلایی شناخته میشود.
اما چرا این اعداد برای ما مهم هستند؟ در پاسخ به این سؤال که گفته میشود که تقریباً همه چیز در دنیا دارای ابعاد خاصی هست که نسبت به ۱.۶۱۸ و 0.618 پایبند هستند، به نظر میرسد که این اعداد در اجزای سازنده طبیعت هم نقش اساسی دارند
یک سری از نسبتهای ثابت در فیبوناچی وجود دارند که قیمت و روند سهمها در این اعداد واکنش نشان میدهند.
در آموزش فیبوناچی در بورس ابتدا به توضیح فرمول آن پرداخته میشود. در مورد فرمول فیبوناچی توجه داشته باشید که اعداد صفر و یک بهعنوان (0)f و f (1) هستند. f (2) برابر است با 1+0 و f (3)=1+1 ، f (4)=1+2 یعنی دو عدد متوالی با یکدیگر جمع میشوند و هر عدد با عدد قبل از خود جمع میشود و عدد بعدی حاصل میشود دقت کنید این روند تا بینهایت ادامه پیدا میکند تا در نهایت فرمول بهصورت زیر هست اما با این فرمول ساده چه اتفاقی میافتد؟
همه طبیعت از این فرمول پیروی میکند یعنی از یک فرمول یک خطی و سه گزارهای، فرمول از لحاظ هندسی ترکیبی میسازد به نامِ نسبت طلایی:
یعنی اگر یک مربع یکدریک داشته باشیم، یک مربع یکدریک بعلاوه هیچ برابر میشود با ایجاد یک مربع یکدریک دیگر.
دو مربع یکدریک با یکدیگر مربع با ضلع 2×2 میسازد. مربع 2×2 با مربع 1×1مربع 3×3میسازد، به همین ترتیب پیش میرود.
شما کافی است همین تصویر را در ذهن خود بسپارید و در ادامه مطلب در طبیعت این نمودار را مشاهده کنید.
در صدف حلزون یا در خرطوم فیل، کهکشانها، لاله گوش انسان، گیاهان و … همه آنها از فرمول فیبوناچی پیروی میکنند. حتی حالت قرارگرفتن جنین، شکل قاره آفریقا در کره زمین، تخممرغ هم قابلمشاهده است.
یا مثلاً اگر یک توده طوفانی، شبیه فرمول فیبوناچی هست که بهواسطه فیبوناچی میتوانید حدس بزنید وسعت این طوفان تا کجا هست همه اینها از یک فرم تبعیت میکند که فرمول فیبوناچی است.
شاید برایتان جالب باشد که لوگوی اپل از این الگو نیز پیروی میکند.
اگر بخواهیم که این فرمول را در بدن انسان هم در نظر بگیریم، همه اعداد مانند تصویر زیر در بدن انسان قابلمشاهده است برای مثال 61.8=35/34 که اگر آن را رند کنیم میشود ۶۲ پس نسبت اعضای بدن هم نسبتی از اعداد فیبوناچی است.
استفادههای کاربردی فیبوناچی در چارت قیمت
فایده نسبت طلایی فیبوناچی در تحلیل تکنیکال چیست؟ یعنی چطور میتوانیم از این رابطه فیبوناچی پول به دست آوریم؟
کسانی که امواج الیوت را آموزشدیدهاند میتوانند در تشخیص و تصحیح تحلیل خود از فیبوناچی استفاده کنند. اینجوری اگر بهاشتباه امواج را شمارهگذاری کرده باشند متوجه خطای خود میشوند اگر هم درست شمارهگذاری کرده باشند بهراحتی میتوانند جهت بازار را تشخیص دهند و از آن سود ببرند.
کندل شناسی یکی از اساسیترین آموزشهای چارت قیمت است در استفاده از هر تحلیلی باید کندل شناسی بدانید در ضمن کندل شناسی در کنار خطوط واکنشگر فیبوناچی بسیار پرمفهوم و پراستفاده است.
معمولاً افرادی که از اندیکاتورها استفاده میکنند برای سیگنال گرفتن در خریدوفروش در کنار آن، برای پیداکردن بهترین نقاط ورود و خروج یا تعیین حد سود و حد ضرر از فیبوناچی استفاده میکنند. حتی میتوان از چند فیبوناچی در بازههای مختلف استفاده کرد و حرکات طبیعی قیمت در جاهای مختلف را پیشبینی و برای آن برنامهریزی کرد.
این مطالب برای افرادی که پرایس اکشن کار میکنند بسیار کاربرد دارد و معمولاً خیلی سودآور است.
زیبایی فیبوناچی به نگاه تحلیلی واکنشگرهای آن است. اینکه فیبوناچی سیگنال نمیدهد و فقط دید شما را وسیعتر میکند یکی از نقاط قوت این فرمول هست بهاینترتیب شما میتوانید همیشه و در هر معاملهای قانون ریاضی طبیعت بازار را درک کرده و نسبت به آن تصمیم بگیرید.
آموزش فیبوناچی در بورس
وقتی فیبونانچی را روی چارت ترسم میکنید یکسری ناحیه و خطوط برای شما نمایش داده میشود در کنار آن تنظیمات وجود دارد که نقاط و اعدادی که خاموش هست را میتوانید با کلیک کردن روشن کنید و یک ناحیه به شما نمایش داده میشود.
اولین کاری که برای رسم فیبوناچی باید انجام دهیم تشخیص روند صعودی و نزولی سهم است. اگر در تشخیص روند مشکل دارید میتوانید ابتدا چنگال اندروز را آموزش ببینید.
انتهای احتمالی روند را صددرصد و ابتدای آن را صفر درصد در نظر بگیرید و بهصورت اتومات نواحی برای شما نمایش داده میشود و متوجه خواهید شد که نمودار بهراحتی نسبت به خطوط واکنش نشان میدهند.
برای تشخیص انتهای روند باید از کندل شناسی استفاده کنید. وقتی ابتدا و انتهای روند فیبوناچی رسم میشود یکسری نواحی خطوط به دست میآید که اگر دقت کنید قیمت به طور طبیعی در این نواحی حرکت میکند و به خطوط واکنش نشان میدهد.
برای درک بهتر فیبوناچی باید قوانین و فرمول آن را کامل یاد بگیرید تا رابطه را کشف کنید این کار نیازمند آموزش مداوم است اما رسم همین خطوط خیلی صحبتها دارد که یادگرفتن آن خالیازلطف نیست.
آموزش انواع فیبوناچی
یک سری از نسبتهای ثابت در فیبوناچی وجود دارند که قیمت و روند سهمها در این اعداد واکنش نشان میدهند. مهمترین این نسبتها عبارتاند از: ٣٨٫٢ % و ٥٠ % و ٦١٫٨ % که سطوح اصلی فیبو هستند.
نکاتی که در مورد رسم فیبونانچی در تکنیکال گفته شد شامل موارد زیر است:
- تأیید مقاومت و یا حمایتهای سهم یعنی اگر خط مقاومت و یا خط حمایتی نزدیک خطوط فیبو بود دارای ارزش بیشتری هست
- مشخصکردن نقاط برگشت سهم مخصوصاً اگر این ضرایب به یک عدد رند برسد (نقاط پیوت)
اما برای استفاده باید کف و سقف اصلی سهم را پیدا کنیم و نقاط صفر تا 100 را روی آنها قرار دهیم - نکته مهم دیگر تعیین سقف و کف اصلی سهم معمولاً از بقیه نقاط سهم شاخصتر هستند ولی نباید از نظر زمانی بیشتر از یک سال قبل سهم باشند.
- یک نکته تکمیلی هم هست اینکه اگر خط فیبو شکسته شد و کندل در زیر یا بالای آن تشکیل شد خط فیبوی بعدی معتبر است و میتوان گفت سهم تا رسیدن به آن خط حرکت میکند.
اما در آموزش انواع فیبوناچی گفته میشود که سه نوع فیبوناچی داریم:
1.فیبوناچی بازگشتی:
- داخلی (Retracement)
- خارجی (Extensions)
2. فیبوناچی projection یا سه نقطهای
3. فیبوناچی اکسپنشن (Expansion) یا exp
دررابطهبا اسمها نگرانی نداشته باشید چون به مرور زمان با آنها آشنا میشوید.
انواع ابزارهای فیبوناچی در بورس عبارتاند از:
- فیبوناچی اصلاحی Fibonacci Retracement (RET)
- فیبوناچی انبساطی Fibonacci Expansion (EXP)
- فیبوناچی گسترشی Fibonacci Extension (EXT)
- فیبوناچی پروژکشن Fibonacci Projection (PRO)
- فیبوناچی بادبزن Fan
- فیبوناچی کمانها Fibonacci arcs
- فیبوناچی کانال Channel
فیبوناچی بازگشتی
سطوح اصلاح فیبوناچی که از دنباله فیبوناچی نشات میگیرد، خطوط افقی هستند که نشان میدهد در کجا حمایت و مقاومت احتمالاً رخ میدهد.
هر سطح با درصدی همراه است. درصد نشان میدهد که قیمت چقدر از یک حرکت قبلی عقبنشینی کرده است. سطوح اصلاح فیبوناچی 23.6%، 38.2%، 61.8% و 78.6% است. درحالیکه به طور رسمی یک نسبت فیبوناچی نیست، 50٪ نیز استفاده میشود.
این اندیکاتور مفید است زیرا میتوان آن را بین هر دونقطه قیمت مهم مانند یک بالا و یک پایین ترسیم کرد. سپس نشانگر سطوح بین آن دونقطه را ایجاد میکند.
زمانی که سایر ابزارهای تحلیل با رویکرد فیبوناچی استفاده میشود، روندهای بازار بادقت بیشتری شناسایی میشوند.
سطوح اصلاحی فیبوناچی بر خلاف میانگینهای متحرک ثابت هستند. ماهیت ثابت سطوح قیمت امکان شناسایی سریع و آسان را فراهم میکند. این به معاملهگران و سرمایهگذاران کمک میکند تا زمانی که سطح قیمتها آزمایش میشوند، محتاطانه پیشبینی کنند و واکنش نشان دهند. این سطوح، نقاط عطفی هستند که در آنها نوعی عمل قیمت، یا برگشت یا شکست، انتظار میرود.
سطوح اصلاح فیبوناچی فرمول ندارند. هنگامی که این شاخصها بر روی نمودار اعمال میشود، کاربر دونقطه را انتخاب میکند. پس از انتخاب آن دونقطه، خطوط بر حسب درصدی از آن حرکت رسم میشوند.
فرض کنید قیمت یک سهم 100 تومان افزایشیافته و سپس 2360 تومان کاهش یابد. در آن صورت، 23.6% پسرفت کرده است که یک عدد فیبوناچی است.
چون اعداد فیبوناچی در سراسر طبیعت یافت میشوند؛ بنابراین، بسیاری از معامله گران معتقدند که این اعداد در بازارهای مالی نیز مرتبط هستند.
فیبوناچی بازگشتی سطوح اصلاح فیبوناچی قیمتهای ثابتی هستند که تغییر نمیکنند، بنابراین امکان شناسایی سریع و آسان سطوح حمایت را فراهم میکنند. طبق نظریه اصلاح فیبوناچی، پس از روند صعودی/ نزولی، میتوان پیشبینی کرد که اصلاحی در سهام تا نسبت فیبوناچی بعدی/ قبلی ادامه یابد.
مهمترین سطح اصلاحی 61.8٪ است که در آن حداکثر فروش برای مدتزمان محدودی اتفاق میافتد. در درجه اول در همان روز معاملاتی یا روز معاملاتی بعدی اتفاق میافتد. پس از سپری شدن این دوره از منطقه عقبنشینی، فروشندگان جدید شروع به واردشدن به بازار میکنند که باعث میشود روند صعودی پس از یک مکث کوتاه ادامه یابد. آیا
فیبونانچی داخلی (Retracement)
وقتی از فیبونانچی بازگشتی داخلی صحبت میشود منظور این است که اصلاح درون موج سهم به اتمام رسیده و اگر یک موج حرکتی از صعودی داشته باشیم که از نقطه A به ماکسیمم رفته باشد انتظار این است که نهایت تا تراز ۸۸% اصلاح کند و هیچ موقع مدنظر ما این نیست که اصلاح بیش از موج A ا (0.88) ادامه پیدا کند.
ما میدانیم که کف موج شکسته نمیشود و منتظر منطقه خرید هستیم. به این نوع اصلاح موقعیتهای Bulish گفته میشود چون موقعیت خرید پیش میآید (از اول کلمه Buy) گرفته شده است به معنای خرید.
فیبونانچی خارجی (Extensions)
حالت برعکس فوق را در نظر بگیریم یعنی از بالا به سمت پایین (روند نزولی) داشته باشیم، حرکت در جهت بالابردن موقعیت فروش یا Sell گفته میشود که به کلمه Bearish معروف است. این اصطلاح در بازار آتی و فارکس مرسوم است.
مثلاً شما قرارداد فروش یک سکه را در بورس کالا میتوانید به فروش برسانید هم میتوانید بخرید و هم میتوانید به فروشید بازار آتی سکه مثل فارکس یک بازار دوطرفه است. فقط اهرم بازار آتی سکه ۱ به ۱۰ هست ولی در بازار فارکس بسته به استراتژی این اهرم میتواند تغییر کند. در این موقعیت برای فروش هم باید مطمئن باشیم که روند حرکت بالاتر از محدوده مشخص شده نیست یعنی سقف قیمتی شکسته نخواهد شد.
Fibonacci projections
یکی دیگر از شاخصهای حمایت و مقاومت است که از نسبتهای فیبوناچی برای تجزیهوتحلیل حرکات قیمت و شناسایی سطوح حمایت و مقاومت بالقوه استفاده میکند. اما تفاوت آن با اصلاحات قیمت فیبوناچی و افزایش قیمت در این است که مطالعه متناسبی از نوسان قیمت فعلی دررابطهبا نوسان قبلی در همان جهت انجام میدهد. مانند سایر مطالعات فیبوناچی، نسبتهای مورداستفاده در مطالعات طرحریزی فیبوناچی بر اساس روابط ریاضی، بیان شده بهصورت نسبت، بین اعداد در سری جمع فیبوناچی است.
ایده اصلی پشت پروجکشن فیبوناچی این است که بازارها بخش قابلپیشبینی یک حرکت را دوباره دنبال میکنند، پس از آن به حرکت در جهت اصلی ادامه میدهند و بالاتر از نوسان قبلی گسترش مییابند.
برای ترسیم پیشبینیهای فیبوناچی باید روند اصلی بازار را درک کنیم. ما از سهنقطه قیمت برای ترسیم پیشبینیهای فیبوناچی استفاده خواهیم کرد.
بهعنوانمثال، اگر روند اصلی صعودی باشد و ما یک نوسان پایین (A همانطور که در تصویر زیر نشاندادهشده است) و بالا (B همانطور که در تصویر زیر نشاندادهشده است) از روند صعودی شناسایی کرده باشیم و به دنبال آن یک اصلاح کوچک (B-C زیر) از حرکت فوق (A-B). بهاحتمال زیاد طول موج صعودی بعدی با نسبت فیبوناچی خواهد بود. ایا
در واقع در طول یکروند صعودی، ما شاهد حرکت به سمت بالا از A به B و سپس اصلاح به سمت C هستیم. نقطه پایان احتمالی حرکت بعدی را میتوان با استفاده از نسبتهای فیبوناچی ترسیم کرد: 38.2 درصد، 50 درصد، 61.8 درصد، 100. درصد، 138.2 درصد، 161.8 درصد، 261.8 درصد و غیره از نقطه شروع ‘C’ .
طرح فیبوناچی در تحلیل تکنیکال در اکثر پلتفرمهای معاملاتی مانند Tradingview و MetaTrader در دسترس است. ابزار طرح فیبوناچی همچنین در بسیاری از سایتهای ترسیم نمودار آنلاین رایگان مانند Investing.com، StockCharts.com و کارگزاریها نیز در دسترس است.
اصلاحات فیبوناچی نیازمند انتخاب دونقطه قیمت در نمودار است، معمولاً یک نوسان بالا و یک نوسان پایین. پس از انتخاب آن دونقطه، اعداد/خطوط فیبوناچی در درصدی از آن حرکت رسم میشوند.
Fibonacci Expansion
فیبوناچی Expansion تا حد زیادی شبیه به فیبوناچی Retracement است و برای تعیین انتهای موج سوم در نظر گرفته شده است. برخلاف فیبوناچی Retracement، این ابزار نهتنها بر روی یک خط روند، بلکه بر روی دو موج ساخته شده است.
فیبوناچی اکسپنشن برای تعیین میزان حرکت یا اصلاح است به این معنی که نمودار تا کجا میتواند حرکت کند یا تا کجا میتواند اصلاح کند. برای اینکه با مفهوم این موضوع بیشتر آشنا شویم فرض کنید در نموداری که بعد از یک رشد، نمودار وارد فاز اصلاح میشود و با شروع حرکت جدید نمودار بهاندازه ۱۰۰ درصد رشد قبل حرکت میکند، پس بهاندازه رشد قبل یک گام مدلسازی را انجام میدهیم که دقیقاً بهاندازه حرکت قبل است.
برای رسم فیبوناچی اکسپنشن ابتدا باید یکروند صعودی یا نزولی را پیدا کنید سپس در روند صعودی بهگونهای نقطه حداکثر یا قله را به نقطه حداقل یا دره را وصل کنید تا تراز صددرصد فیبوناچی اکسپنشن در نقطه حداکثر واقع شود و همچنین در روند نزولی بهگونهای نقطه حداقل را به نقطه حداکثر وصل نمایید که تراز ۱۰۰% فیبوناچی اکسپنشن در نقطه حداقل واقع شود.
ترازهای مهم فیبوناچی ۱۲۷.۲ درصد، 161.8 ،261.8 و 423.6 هست. برای اینکه مشخص شوند باید پس از تراز صددرصد قرار گیرد به این صورت روند صعودی ترازهای ذکر شده در بالای تراز صددرصد و در روند نزولی در پایین تراز ۱۰۰% واقع خواهند شد.
ابتدا خط موج اول ترسیم میشود که بعداً ارتفاع آن بهعنوان یک فاصله واحد در نظر گرفته میشود. انتهای موج دوم بهعنوان یک نقطه مرجع برای ساخت یک خط عمودی نامرئی عمل میکند. خطوط مربوطه از نقطه مرجع در بازهای برابر با 61.8، 100% و 161.8 درصد فاصله واحد ترسیم میشوند. موج سوم نزدیک به این سطوح در نظر گرفته میشود. آیا ساعت کار بورس را میدانید؟
خلاصه
ابزار فیبونانچی یکی از مهمترین ابزار تکنیکال محسوب میشود و آشنایی با مفهوم فیبوناچی در بورس چیست در تشخیص خطوط مقاومت و حمایتهای اصلی سهم بسیار کاربرد دارند.
اما در کل این ابزار بر مبنای یک سری از ضرایب استوار است که به آن ضرایب فیبونانچی گفته میشود.
فلسفه اصلی این ضرایب این است که همه رخدادهای طبیعی جهان دارای فرازوفرود هستند و در این ضرایب خاص امکان تغییر روند نسبت به بقیه محلها بیشتر است.
دیدگاهتان را بنویسید