برای موفق بودن در بازار بورس و کسب سود در آن باید فاکتورهای مختلفی را در نظر داشت و با دقت زیاد بازار را تحلیل و بررسی کرد. تقریباً ۱۰ درصد افراد فعال در بورس، آن را یک شغل حرفه‌ای می‌دانند و از طریق آن امرار معاش می‌کنند و چیزی در حدود ۵ درصد افراد می‌توانند از بورس پول زیادی به دست آورند.
قطعاً کسانی که می‌توانند در این بازار به ‌خوبی عمل کنند و در معاملات موفق باشند از یکسری اصول پیروی کرده‌اند. اصولاً اکثر افراد در این بازار به‌صورت اتفاقی معاملات موفقی داشته‌اند اما وقتی در بلند مدت حساب افراد را بررسی کنید، متوجه خواهید شد که اکثر آن‌ها میزان قابل توجهی سود دریافت نکرده‌اند یا مقداری از سرمایه اصلی خود را از دست داده‌اند.
دلایل بسیاری برای این موضوع وجود دارد که می‌توان به عدم داشتن نظم معاملاتی، نداشتن استراتژی معاملاتی مناسب، مدیریت ریسک نامناسب و احساساتی شدن در حین انجام معامله اشاره کرد. شاید به‌جرئت بتوان گفت که تأثیر احساسات در تصمیم‌گیری در حین معامله و ترس در زمان انجام معاملات می‌تواند تأثیرات به ‌شدت بدی روی نتیجه نهایی معاملات بگذارد.
باید در نظر داشت که اکثر معامله‌گرانی که دارای استراتژی معاملاتی هستند، در بعضی موارد تحت تأثیر احساسات قرار می‌گیرند و نمی‌توانند به ‌صورت صحیح تصمیم‌گیری کنند؛ زیرا فشار روانی بازار بسیار زیاد بوده و کنترل احساسات نیازمند تمرین و تجربه بسیار در بازار بورس است.
معمولاً احساسات در شروع و ورود به معامله خود را نشان می‌دهد و ترس در معامله‌گر در هنگام خارج شدن از معامله خود را نمایان می‌کند. در ادامه بحث در مورد دلایل به وجود آمدن ترس و احساسی شدن در بازار بورس می‌پردازیم و راه‌های مقابله با این دو عامل را بیان خواهیم کرد.

بهترین آموزش رایگان بورس را در همیار سرمایه ببینید (به صفحه اشاره شده مراجعه کنید)

سرفصل‌هایی که در این مقاله موردبررسی قرارگرفته در زیر بیان شده است:

• دلایل احساسی شدن معامله‌گر در بازار بورس
• پارامترهای به وجود آمدن ترس در حین انجام معاملات
• راه‌های مقابله با ترس در انجام معاملات
• چگونگی حذف احساسات در بازار بورس

دلایل احساسی شدن معامله‌گر در بازار بورس

احساسات جزو لاینفک انسان است و طبیعی است که نسبت به موضوعی یک واکنش احساسی نشان بدهیم. بازار بورس نیز از این قضیه مستثنا نیست و طبیعتاً هر فردی در این بازار دچار تصمیمات احساسی می‌شود. به طور مثال یک معامله‌گر بعد از معامله‌ای موفق حس برد در خود می‌پندارد و تصور می‌کند در هر شرایطی می‌تواند بهترین معامله را انجام دهد و شروع به انجام معاملات جدید می‌کند.
معمولاً احساسات در شروع معامله بیشتر خود را نشان می‌دهند؛ که می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. یک از این دلایل کسب سود در یک یا چند معامله قبل است؛ که فرد به ‌شدت به خود اعتماد کرده و بدون تحلیل وارد معامله بعدی می‌شود. دلیل دیگر که سبب می‌شود فرد احساسی عمل کند نگاه قماربازانه به بازار بورس است. اگر فرد لحظه‌ای نگاه قماربازانه به بازار داشته باشد آنگاه تمام تحلیل‌ها را کنار گذاشته و طبق احساسات خود پیش می‌رود.
احساساتی شدن معامله‌گر بیشتر در ابتدای انجام معامله و نقطه ورود صورت می‌پذیرد. با دیدن روند قیمتی و نمودار، بیشتر از اینکه عقلانی و منطقی پارامترها را بررسی کند، حس می‌کند که بازار به سمت بالا حرکت کرده و قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند. درنتیجه بر طبق احساسات وارد معامله می‌شود که درواقع اولین و مهم‌ترین گام در معامله را بر اساس احساسات برداشته و این موضوع جزو بزرگ‌ترین اشتباهات در بازار است.
بیشترین حس‌هایی که می‌تواند فرد را در بازار بورس تحت تأثیر قرار دهد شامل ترس، امید، حرص و پشیمانی است. اگر فرد بتواند این قسمت‌های عاطفی و احساسی را از خود دور کند می‌تواند موفقیت‌های بیشتری را در این بازار به دست آورد. باید در نظر داشت که حذف احساسات در معاملات فقط با تجربه در بازار و همچنین تمرین و پیروی کردن از نکاتی که در ادامه گفته می شود، امکان‌پذیر است.

احساسات جز لاینفک انسان است و طبیعی است که نسبت به موضوعی یک واکنش احساسی نشان دهد، بازار بورس نیز از این قضیه مستثنا نیست و طبیعتاً هر فردی در این بازار دچار تصمیمات احساسی می‌شود.

پارامترهای به وجود آمدن ترس در حین انجام معاملات

احساس ترس در حین انجام معاملات در بازار بورس همیشه وجود دارد. این ترس می‌تواند به دو دسته تقسیم شود. ترس مفید که در انجام معاملات کمک کننده است و مانع از انجام ریسک‌های بی‌دلیل می‌شود و دوم ترس مضر، که مانع از انجام معاملات و تصمیم‌گیری‌های صحیح در این بازار می شود.
معمولاً ترس به دو دلیل در معامله‌گر به وجود می‌آید. اولی ترس از دست دادن سرمایه اولیه و دومی ترس از دست دادن سود است که سبب می‌شود فرد تعادل خود در تصمیم‌گیری را از دست بدهد. ترس از دست دادن سرمایه باعث می‌شود تا فرد در معاملات بسیار محتاط شود و با ورود بازار در مسیر ضرر بدون تحلیل آینده، آن معامله را با کمترین ضرر ببندد و از آن خارج شود. به ‌تدریج با زیاد شدن این ضررهای کوچک فرد درمی یابد که مقدار زیادی از سرمایه اولیه خود را از دست داده است.
حال اگر بخواهیم به‌صورت روانشناسی و رفتاری دلایل ترس در معاملات را بررسی کنیم، می‌توانیم آن را به چهار دلیل عمده تقسیم کنیم. اولین دلیل، ضرر در گذشته است و فرد چون نمی‌خواهد آن ضرر و زیان دوباره تکرار شود ترس از انجام معامله دارد. دومین عامل نداشتن سرمایه متناسب است. به این معنی که فرد با ضرر در بازار بورس به شرایط رفاهی و نیازهای اولیه زندگی صدمه وارد می‌کند. پس همیشه در ترس از دست دادن بخشی از زندگی روزمره خود قرار دارد و نمی‌تواند به‌صورت درست معامله کند.
داشتن اهداف غیر واقعی و توجه به اخبار متفاوت و غیر موثق نیز خود سبب به وجود آمدن ترس در فرد می‌شود. در بعضی از زمان‌ها، تحلیل‌های دقیق و علمی نیز در بازار جوابگو نیستند و ممکن است معامله با ضرر بسته شود و این موضوع به خاطر ذات غیر قطعی بازار است. حال همین ناکار آمدی علم نیز در بعضی مواقع موجب به وجود آمدن ترس در معامله‌گر می‌شود. با تمام این توضیحات باید در نظر داشت که فرد همیشه در معرض ترس از شکست قرار دارد و باید با کسب تجربه بر آن غلبه کند.

احساس ترس در حین انجام معاملات در بازار بورس همیشه وجود دارد و این ترس می‌تواند به دو دسته تقسیم شود. ترس مفید که در انجام معاملات کمک کننده است و مانع از انجام ریسک‌های بی‌دلیل می‌شود و دوم ترس مضر بوده که مانع از انجام معاملات و تصمیم‌گیری‌های صحیح در این بازار می شود.

راه‌های مقابله با ترس در انجام معاملات

برای اینکه بتوانیم با ترس در انجام معاملات مقابله کنید، باید ابتدا ذهن خود را آماده سازید. در اولین گام باید تمام ضرر و زیان‌های گذشته را به‌عنوان هزینه آموزش خود در نظر بگیرید. همین امر کمک می‌کند تا همیشه تجربیات گذشته خود را در ذهن داشته باشید.
باید قوانین مشخصی را برای خود تعیین کنید تا به ‌وسیله آن از میزان ضرر کم کنید. استراتژی معاملاتی خاص خود را داشته باشید، با اطمینان معامله کنید و قبل از معامله حتماً حد سود و ضرر خود را مشخص کنید. تمامی دلایل و اشتباهات در معاملات را یادداشت کنید تا در معاملات بعدی آن‌ها را تکرار نکنید. این عوامل به‌خودی‌خود سبب کاهش ترس در معاملات می‌شوند.
در نظر داشته باشید وقتی‌که حد ضرر را در معاملات خود مشخص کرده‌اید تا زمانی که معامله به آن حد محافظتی نرسیده، شما هنوز ضرر نکرده‌اید؛ پس نباید اجازه دهید که ترس از دست دادن سرمایه شما را تحت تأثیر خود قرار دهد و سبب شود شما معامله را زودتر از زمان ببندید و از آن با ضرر کمتر خارج شوید.
لازم به ذکر است که اگر حد ضرر در معاملات به‌درستی تعیین شود هم از ضررهای سنگین جلوگیری می‌کند و هم فرصت‌های به دست آوردن سودی که در معاملات به وجود می‌آید را از بین نمی‌برد. باید یادآوری کرد که تعداد معاملاتی که به سود یا ضرر می‌انجامد مهم نیست بلکه میزان آن‌ها بسیار تعیین کننده است. دقت در تعیین پارامترهای یک استراتژی مانند ریسک به پاداش می‌تواند به مقدار قابل توجهی از ترس فرد در انجام معامله بکاهد.

در نظر داشته باشید وقتی‌که حد ضرر را در معاملات خود مشخص کرده‌اید تا زمانی که معامله به آن حد محافظتی نرسیده، شما هنوز ضرر نکردید؛ پس نباید اجازه دهید که ترس از دست دادن سرمایه شما را تحت تأثیر خود قرار دهد و سبب شود شما معامله را زودتر از زمان ببندید.

چگونگی حذف احساسات در بازار بورس

اولین نکته‌ای که به فرد کمک می‌کند تا در این بازار بر احساسات خود غلبه کند، این است که بازار بورس را یک سرمایه‌گذاری بسیار جدی بداند و به هیچ عنوان آن را به‌منزله سرگرمی نپندارد. این امر به‌صورت ناخودآگاه در اکثر افرادی که به‌عنوان شغل دوم به آن ورود پیدا می‌کنند، نمایان می‌شود.
همین‌که فرد بازار بورس را یک بازار کاملاً جدی بداند، ملزم به این می‌شود که برای معاملات خود برنامه‌ریزی داشته باشد تا بتواند تصمیمات دقیق‌تری بگیرد و همین امر به ‌مرور موجب حذف شدن احساسات می‌شود. دقت به پارامترهای تحلیل و توجه به قیمت سبب می‌شود که کمتر احساسات به تصمیمات فرد رسوخ پیدا کند.
توجه به سطوح حمایتی و مقاومتی، خطوط روند و همچنین دیگر پارامترهای فنی مهم، می‌تواند نقش به سزایی در جلوگیری از احساساتی شدن فرد داشته باشد. لازم به ذکر است که داشتن قوانین سخت‌گیرانه و الزام به انجام آن از دیگر راه‌های مقابله با احساسات در بازار بورس است.

به‌طورکلی حضور در بازار بورس و معامله در آن ‌مانند شرکت در یک جنگ است. هر چه در این جنگ تصمیمات بر پایه و اساس منطق و تحلیل‌های درست انجام شود، امکان پیروزی در آن بیشتر است و هرچقدر به دور از تحلیل باشد و احساسات در آن دخیل باشد، می‌تواند شکست‌های سنگین‌تری را به دنبال داشته باشد.

به‌طورکلی حضور در بازار بورس و معامله در آن ‌مانند شرکت در یک جنگ است. هر چه در این جنگ تصمیمات بر پایه و اساس منطق و تحلیل‌های درست انجام شود امکان پیروزی در آن بیشتر است و هرچقدر به دور از تحلیل باشد و احساسات در آن دخیل باشد می‌تواند شکست‌های سنگین‌تری را به دنبال داشته باشد.

با توجه به موارد گفته شده در مقاله می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که احساسات در معاملات می‌تواند به‌شدت تأثیراتی منفی در نتیجه معاملات داشته باشد و به میزان قابل توجهی از قدرت استدلال و تصمیم‌گیری معامله‌گر بکاهد. ترس از دست دادن سرمایه و ترس از دست دادن سود نیز دو عاملی هستند که می‌تواند سود معاملات را کاهش دهند و در بعضی از موارد نیز به‌صورت تدریجی به میزان ضرر بیفزایند.
مهم‌ترین راه برای مقابله با ترس و احساسات در معاملات داشتن قوانین مشخص و پیروی از استراتژی معاملاتی با پارامترهای دقیق مانند نقطه ورود، حد سود و ضرر و نسبت ریسک به پاداش است. همان‌طور که گفته شده ترس دارای دو نوع مفید و مضر است و هدف به حداقل رساندن ترس مضر است. کمی ترس در انجام معاملات مفید بوده و سبب می‌شود فرد با دقت بیشتر و تحلیل دقیق‌تر اقدام به انجام معامله کند، که اصطلاحاً به آن ترس مفید گفته می‌شود.