شاخص cpi چیست و چه تاثیری در تورم دارد؟
تورم کلمه‌ای است که مکرراً در اخبار منتشر می‌شود و کلمه‌ای است که مردم را عصبی می‌کند. هنگامی که قیمت کالاهایی مانند غذا، پوشاک و بنزین در حال افزایش است، مصرف‌کنندگان می‌ترسند که قدرت خرید دلارشان کاهش یابد.
تورم بخشی اجتناب‌ناپذیر از رشد اقتصادی است، اما برای حفظ یک اقتصاد سالم قابل‌اندازه‌گیری و مدیریت است. به همین دلیل مهم است که بدانیمشاخص cpi چیست و چه تاثیری در تورم دارد.
پیشنهاد ویژه: جامع ترین آموزش فارکس برای مبتدیان به صورت رایگان در همیارسرمایه منتشر شد!
شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) چیست؟
شاخص قیمت مصرف‌کننده یا CPI (Consumer Price Index) میانگین تغییر قیمتی را که مصرف‌کنندگان شهری برای «سبد بازار» از کالاها و خدمات در یک دوره مشخص می‌پردازند اندازه‌گیری می‌کند. این سبد بازار شامل محصولات غذایی مانند غلات، شیر و قهوه، هزینه مسکن، بنزین، پوشاک، مراقبت‌های پزشکی، خدمات ارتباطی، خدمات مراقبت شخصی، هزینه‌های حمل‌ونقل و غیره است.
شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) به طور گسترده‌ای برای کمک به کسب‌وکارها در پیش‌بینی هزینه‌ها و بودجه استفاده می‌شود، درحالی‌که سرمایه‌گذاران از این اطلاعات برای تعیین بازده موردنیاز و اطلاع‌رسانی تصمیمات سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند. همچنین یک فشارسنج برای کمک به دولت در مدیریت اقتصاد فراهم می‌کند. تغییرات در CPI تقریباً همه را به‌نوعی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
داده‌های بازار CPI از اطلاعات هزینه جمع‌آوری‌شده از برنامه نظرسنجی مخارج مصرف‌کننده (CE) که به‌صورت فصلی ارسال می‌شود، ایجاد می‌شود. این یک نظرسنجی ملی است که توسط اداره سرشماری ایالات متحده به نمایندگی از BLS انجام شده و داده‌های موردنیاز برای محاسبه CPI را جمع‌آوری می‌کند. از سال 1980 وجود داشته است.
به کاربران داده‌ای که برای اهداف شاخص‌سازی به CPI تکیه می‌کنند، توصیه می‌شود از این شاخص استفاده کنند، زیرا منعکس‌کننده تغییرات واقعی قیمت مشاهده‌شده در یک دوره معین است.
علاوه بر داده‌های سرفصل، چیزی به نام تورم «CPI اصلی» نیز وجود دارد که این معیار باثبات‌تری از تورم ارائه می‌دهد زیرا قیمت مواد غذایی و انرژی را از محاسبه حذف می‌کند. قیمت این کالاها ماه‌به‌ماه شاهد تغییرات قابل‌توجه و غیرقابل‌پیش‌بینی است که ارتباط چندانی با تقاضای مصرف‌کننده ندارد.
انواع مختلف CPI
هر یک از این شاخص‌ها به دلیل خصوصیات خود می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و به محاسبه تورم در مناطق مختلف و برای کالاها و خدمات خاص کمک می‌کند. انواع مختلف شاخص CPI عبارتند از:
- CPI کل: این شاخص قیمت مصرف‌کننده برای اندازه‌گیری تغییرات قیمت‌های کل کالاها و خدمات مصرفی در یک بازه زمانی خاص استفاده می‌شود.
- CPI هسته‌ای: این شاخص قیمت مصرف‌کننده برای اندازه‌گیری تغییرات قیمت‌های کالاها و خدمات مصرفی اساسی مانند مواد غذایی، خدمات مسکن و خدمات پزشکی در یک بازه زمانی خاص استفاده می‌شود.
- CPI برای مناطق جغرافیایی مختلف: این شاخص قیمت مصرف‌کننده برای اندازه‌گیری تغییرات قیمت‌های کالاها و خدمات مصرفی در مناطق جغرافیایی مختلف یک کشور یا مناطق جغرافیایی مختلف در جهان استفاده می‌شود.
- CPI برای کالاها و خدمات خاص: این شاخص قیمت مصرف‌کننده برای اندازه‌گیری تغییرات قیمت‌های کالاها و خدمات مصرفی خاص مانند نفت، گاز، بلیط هواپیما، مواد غذایی و خدمات پزشکی در یک بازه زمانی خاص استفاده می‌شود.
دو نوع CPI به‌منظور ارائه سطح جامع‌تری از داده‌ها در مورد تورم محاسبه می‌شود.
- CPI-W برای حقوق‌بگیران شهری و کارگران دفتری محاسبه می‌شود. بر اساس خانوارهایی است که درآمد آنها بیش از 50 درصد از مشاغل دفتری یا مزدی است. BLS تخمین می‌زند که این حدود 30 درصد از جمعیت را شامل می‌شود.
- CPI-U برای همه مصرف‌کنندگان شهری محاسبه می‌شود و بیش از 70 درصد جمعیت را شامل می‌شود. این دیدگاه جامع‌تری از جمعیت کلی ارائه می‌دهد و در نتیجه بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هر نوع نیز بر اساس مناطق سرشماری و اندازه شهر به نمایش‌های شاخه‌ای‌تر تقسیم می‌شود.
نکته: درحالی‌که دو نوع CPI وجود دارد، شاخص محاسبه شده برای مصرف‌کنندگان شهری جامع‌ترین است و برای بیش از 70٪ از جمعیت اعمال می‌شود. بااین‌حال، جمعیت روستایی، و همچنین برخی از مناطق جغرافیایی، به‌خوبی نشان داده نشده است.
CPI چگونه استفاده می‌شود؟
محاسبه شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) به‌عنوان یکی از معیارهای اصلی برای اندازه‌گیری تورم، به مسئولان دولتی، بانک‌های مرکزی، سیاستگذاران و سایر کاربران تجاری کمک می‌کند تا اطلاعاتی درباره وضعیت اقتصادی کشور بدست آورند و راهکارهای مناسبی برای کنترل تورم و بهبود وضعیت اقتصادی اتخاذ کنند.
همچنین، به دلیل روش‌های زیادی که از شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) استفاده می‌شود، تقریباً همه آمریکایی‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و استفاده می‌شود:
- یک شاخص اقتصادی به‌عنوان پرکاربردترین معیار برای سنجش تورم، CPI می‌تواند اثربخشی سیاست اقتصادی دولت را نشان دهد.
- شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) به‌عنوان راهنمای کسب‌وکار، نیروی کار و افراد و همچنین برای دولت در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی عمل می‌کند.
- شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) بر تغییرات قیمت دارایی‌های حساس به تورم مانند کالاها و اوراق‌قرضه تأثیر می‌گذارد.
- نکته مهم این است که رئیس‌جمهور، کنگره و هیئت‌مدیره فدرال رزرو برای ایجاد سیاست‌های مالی و پولی به روندهای CPI وابسته هستند.
- شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) به مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نیز کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری‌های مناسبی درباره قیمت‌گذاری و خریدوفروش کالاها و خدمات مصرفی خود بگیرند.
- مبنایی برای تعدیل ارزش دلار بسیاری از انواع مختلف پرداخت‌ها بر اساس تغییرات در CPI تنظیم می‌شوند. به‌عنوان مثال، بر پرداخت‌های تأمین اجتماعی، مزایا از طریق برنامه‌های کمک‌های دولتی و مستمری‌های دولتی تأثیر می‌گذارد.
- برای جلوگیری از افزایش نرخ‌های مالیاتی مرتبط با تورم، در ساختار مالیات فدرال گنجانده شده است.
- حتی برای تنظیم هزینه ناهار مدرسه استفاده می‌شود.
- همچنین به طور قابل‌توجهی، بر دستمزدها و حقوق از طریق تعدیل هزینه زندگی (COLA) تأثیر می‌گذارد تا اطمینان حاصل شود که سطح دستمزد همگام با تورم است.
- شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) برای تنظیم سایر سری‌های اقتصادی مانند خرده‌فروشی، درآمد ساعتی و هفتگی و موارد دیگر استفاده می‌شود.
- شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) برای ترجمه شاخص‌ها به اصطلاحات بدون تورم یا واقعی استفاده می‌شود.
آیا شاخص تورم مهم دیگری به جز CPI وجود دارد؟
بله، چندین شاخص تورم مهم دیگر به جز CPI وجود دارد. بعضی از آنها عبارتند از:
شاخص هزینه‌های مصرف شخصی (PCE):
به عنوان یک شاخص هزینه‌ای برای ارزیابی تورم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شاخص به طور کلی شامل هزینه‌هایی است که افراد برای مصرف کالاها و خدمات مورد نیاز خود به صورت بیشتر واقعی هزینه می‌کنند. این شاخص کمی بیشتر از CPI تحت تاثیر تغییرات در نحوه مصرف افراد قرار می‌گیرد و به همین دلیل به عنوان یک شاخص دقیق‌تر برای ارزیابی تورم در نظر گرفته می‌شود.
شاخص قیمت تولید کننده (PPI):
شاخص قیمت تولید کننده (PPI)، شاخص میانگین تغییر در طول زمان در قیمت های دریافتی تولیدکنندگان داخلی برای تولید خود را اندازه گیری می کند. PPI اغلب به عنوان شاخص اصلی تورم استفاده می شود، زیرا تغییرات در قیمت های تولید کننده می تواند در نهایت به شکل قیمت های بالاتر به مصرف کنندگان منتقل شود.
شاخص هزینه اشتغال (ECI):
این شاخص تغییرات در هزینه های نیروی کار شامل دستمزد، حقوق و مزایا را اندازه گیری می کند. ECI برای اندازه گیری تأثیر هزینه های نیروی کار بر قیمت کالاها و خدمات استفاده می شود.
کاهش دهنده تولید ناخالص داخلی (GDP):
این شاخص سطح قیمت تمام کالاها و خدمات نهایی جدید، تولید داخل، در یک اقتصاد است. کاهش تورم تولید ناخالص داخلی اغلب به عنوان معیاری برای سنجش تورم استفاده می شود، زیرا تمام کالاها و خدمات تولید شده در اقتصاد را در نظر می گیرد.
شاخص قیمت مصرف کننده برای همه مصرف کنندگان شهری (CPI-U):
مشابه CPI، این شاخص تغییرات قیمت سبدی از کالاها و خدمات خریداری شده توسط مصرف کنندگان شهری را اندازه گیری می کند. CPI-U اغلب برای اندازه گیری تورم برای مصرف کنندگان شهری استفاده می شود.
شاخص قیمت مخارج مصرف شخصی به استثنای غذا و انرژی (PCE بدون مواد غذایی و انرژی):
این شاخص تغییرات قیمت کالاها و خدمات خریداری شده توسط مصرف کنندگان را به استثنای غذا و انرژی اندازه گیری می کند. این اغلب به عنوان معیاری برای تورم اصلی استفاده می شود، زیرا قیمت مواد غذایی و انرژی می تواند نوسانات بیشتری داشته باشد و در معرض نوسانات فصلی باشد.
همه این شاخص‌های تورم می‌توانند بینش‌های ارزشمندی از وضعیت اقتصاد ارائه دهند و به سیاستگذاران در تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد سیاست‌های پولی کمک کنند.
آخرین تورم CPI چیست؟
آخرین داده‌های CPI در 12 ژوئیه 2023 منتشر شد که ماه ژوئن را پوشش می‌دهد. رقم تورم سالانه CPI ژوئن 3.0 درصد بود، که پایین‌ترین میزان از سال 2021 است. این بدان معناست که هزینه یک سبد کالا و خدمات در ایالات متحده از ژوئن 2022 تا ژوئن 2023 به طور متوسط 3.0 درصد افزایش‌یافته است.
CPI اصلی ژوئن 4.8٪ بود، از قرائت CPI اصلی ژوئن که 5.3٪ بود. قرائت ماه ژوئن بسیار پایین‌تر از آخرین اوج است – 6.6 درصد برای 12 ماه منتهی به سپتامبر 2022، که بالاترین قیمت در CPI اصلی در 40 سال گذشته بود.
شاخص قیمت مصرف‌کننده یا CPI چرا برای معامله‌گران مهم است؟
شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) در ایران نیز به‌عنوان یکی از معیارهای اصلی برای اندازه‌گیری تورم و وضعیت اقتصادی کشور استفاده می‌شود. در ایران، شاخص CPI توسط سازمان آمار ایران منتشر می‌شود و شامل قیمت‌های گروه‌های مختلف کالاها و خدمات مصرفی مانند مسکن، مواد غذایی، محصولات دارویی، خودرو و سوخت و سایر بخش‌ها است.
این شاخص در ایران به‌عنوان یکی از معیارهای اصلی برای تعیین نرخ بهره بانکی و ارزش ریال نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. تغییرات CPI در ایران نیز به‌عنوان یکی از عوامل مهم در تحلیل وضعیت اقتصادی کشور و برنامه‌ریزی سیاست‌های مالی و اقتصادی موردتوجه قرار می‌گیرد.
برای معامله‌گران، شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) از اهمیت بسیاری برخوردار است. چرا که تغییرات در قیمت‌ها می‌تواند تأثیرگذار بر روی بازدهی سرمایه‌گذاری‌های آنها باشد. به‌عنوان‌مثال، اگر قیمت‌ها در یک صنعت خاص افزایش یابد، احتمالاً سهام شرکت‌های مرتبط با آن صنعت نیز کاهش خواهند یافت.
همچنین، تغییرات CPI می‌تواند تأثیرگذار بر روی نرخ بهره‌ی بانکی و هزینه‌ی وام‌های بانکی باشد. باتوجه‌به اینکه CPI به‌عنوان یکی از معیارهای اصلی برای اندازه‌گیری تورم در نظر گرفته می‌شود، افزایش آن می‌تواند به معنای افزایش تورم و کاهش ارزش پول باشد که برای معاملات و سرمایه‌گذاری‌هایی که بر اساس ارزش پول انجام می‌شوند، مهم است.
CPI چگونه محاسبه می‌شود؟
محاسبه CPI با هزینه سبد کالاهای بازار در سالی که می‌خواهید CPI را برای آن محاسبه کنید، شروع می‌شود. این مقدار را بر هزینه همان سبد در یک سال پایه مشخص تقسیم کنید. آن سالی است که دوره محاسبه از آن شروع می‌شود.
ابتدا باید یک سبد کالا و خدمات مصرفی را انتخاب کرد. سپس، قیمت هر کدام از اجناس موجود در سبد را در دو دوره زمانی مختلف (معمولاً در دو سال مختلف) اندازه‌گیری می‌کنند. با استفاده از این اطلاعات، شاخص CPI محاسبه می‌شود.
فرمول شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI)
CPI با ردیابی تغییر قیمت یک سبد کالا و خدمات ثابت محاسبه می‌شود.
فرمول شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) برای محاسبه تغییرات قیمت در یک بازه زمانی مشخص، به شرح زیر است:
CPI = (قیمت کنونی سبد کالا و خدمات در سال جاری / قیمت پایه سبد کالا و خدمات در سال قبل) × 100
در این فرمول، قیمت کنونی سبد کالا و خدمات، قیمت مجموعه‌ای از کالاها و خدمات مصرفی در بازه زمانی مورد بررسی است.
قیمت پایه سبد کالا و خدمات، قیمت همان سبد در یک بازه زمانی پایه است که معمولاً به‌عنوان مرجع برای مقایسه با سبد کالا و خدمات در بازه زمانی جدید استفاده می‌شود.
سپس از CPI محاسبه شده برای تعیین نرخ تورم استفاده می‌شود.
(CPInew – CPIold) / CPIold x 100= نرخ تورم
مثلاً، فرض کنید قیمت پایه سبد کالا و خدمات یک کشور در سال ۲۰۲۰ معادل ۱۰۰ دلار بوده است و قیمت کنونی همان سبد در سال ۲۰۲۱ معادل ۱۲۰ دلار باشد. در این صورت، شاخص CPI برای سال ۲۰۲۱ به شرح زیر محاسبه می‌شود:
CPI = (۱۲۰ / ۱۰۰) × 100 = ۱۲۰
این به این معنی است که قیمت‌ها در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ معادل ۲۰ درصد افزایش یافته‌اند.
به‌عنوان‌مثال، فرض کنید که هزینه سبد در سال پایه 1500 دلار بوده است. مقدار شاخص سال پایه 100 است. برای مثال، سال پایه را 2020 فرض کنید. در سال 2021، هزینه سبد کالا به 1550 دلار افزایش یافت.
1550/1500 دلار = 100×1.0333
103.3 = 100× 1.0333
که CPI برای سال 2021 طبق نحوه محاسبه فوق 103.3 است.
برای تعیین نرخ درصد تورم، 1 را از ضریب کم کنید یا (1.0333 – 1) یا 0.0333 را در 100 ضرب کنید تا به نرخ تورم سالانه که بر حسب درصد بیان شده است، برسید که 3.33 درصد است.
103.3 = 100× 1.0333
برای تعیین نرخ درصد تورم، 1 را از ضریب کم کنید یا (1.0333 – 1) یا 0.0333 را در 100 ضرب کنید تا به نرخ تورم سالانه که بر حسب درصد بیان شده است، برسید که 3.33 درصد است.
CPI و سرمایه‌گذاری
CPI به دلایل زیادی برای سرمایه‌گذاران مهم است، زیرا نرخ تورم می‌تواند بر بازارهای مالی تأثیر بگذارد. افزایش نرخ تورم می‌تواند تأثیر منفی بر ارزش اوراق‌قرضه داشته باشد و برای کسانی که حقوق بازنشستگی یا مستمری دریافت می‌کنند بسیار مضر است.
افزایش تورم بر بازار سهام نیز تأثیر می‌گذارد. زمانی که تورم فراتر از سطح افزایش می‌یابد، باک مرکزی ممکن است اقداماتی مانند افزایش نرخ بهره را برای کند کردن اقتصاد انجام دهد. بهره‌برداری از یک شرکت در یک محیط افزایش نرخ گران‌تر می‌شود، درآمد کاهش می‌یابد و قیمت سهام کاهش می‌یابد. بااین‌حال، عملکرد سهام بر اساس بخش ممکن است متفاوت باشد.
دکتر وستین می‌گوید: «سرمایه‌گذاران بیش از سطح تورم فعلی نگران انتظارات تورمی خواهند بود. به‌عنوان‌مثال، اگر دورنمای تورم بدتر شود، سرمایه‌گذاران ممکن است بخواهند سبد سهام خود را تغییر دهند تا از تورم استفاده کنند.»
از نظر تاریخی، انرژی، املاک و مستغلات، و کالاهای مصرفی در دوره‌های تورم بالاتر عملکرد بهتری داشته‌اند، درحالی‌که سهام و مواد فناوری تمایل به عملکرد ضعیف‌تر دارند. بااین‌حال، و از همه مهم‌تر، سرمایه‌گذاران به‌دقت پیش‌بینی CPI را به‌عنوان شاخصی از اقداماتی که ممکن است توسط فدرال رزرو انجام شود، زیر نظر دارند.
چشم‌انداز تورم نیز برای سرمایه‌گذاران در تعیین نرخ بازده موردنیاز ملاحظات مهمی است. ازآنجایی‌که تورم قدرت خرید پول را در طول زمان کاهش می‌دهد، بازده سرمایه‌گذاری موردنظر باید این را در نظر بگیرد. هر چه افق زمانی سرمایه‌گذار طولانی‌تر باشد، چشم‌انداز تورم اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
بازدهی که سرمایه‌گذار از یک سرمایه‌گذاری یا پرتفوی دریافت می‌کند، بازده اسمی است. بااین‌حال، این نرخ بازده برای تورم تعدیل نشده است. با استفاده از نرخ تورم CPI، می‌توان این بازده را برای درنظرگرفتن تورم تنظیم کرد و نرخ بازده واقعی را به دست آورد. بازده موردنیاز یک سرمایه‌گذار باید همیشه نرخ بازده واقعی باشد تا تأثیر منفی تورم بر ارزش سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرد.
CPI چگونه بر شما تأثیر می‌گذارد؟
شاخص قیمت مصرف‌کننده تأثیر قابل‌توجهی بر بسیاری از جنبه‌های زندگی مالی افراد دارد. اگر به دنبال شغل جدیدی هستید یا در تلاش برای مذاکره برای افزایش حقوق هستید، دانستن نرخ تورم بسیار مهم است. درخواست افزایش سالانه هزینه زندگی بر اساس CPI باعث می‌شود که قدرت خرید شما کاهش نیابد.
سرمایه‌گذاران بازنشسته نیز باید نرخ تورم مبتنی بر CPI را در هنگام برنامه‌ریزی برای آینده در نظر داشته باشند. نه‌تنها بر نرخ بازده موردنیاز در پس‌اندازهای بازنشستگی تأثیر می‌گذارد، بلکه جزء ضروری در برآورد نیازهای درآمدی در دوران بازنشستگی است. در واقع، نرخ تورم جزء مهمی در هر نوع برنامه‌ریزی مالی است.
ارقام CPI ممکن است بسیار انتزاعی به نظر برسند، اما منعکس‌کننده تغییرات قیمت واقعی هستند که بر هر جنبه‌ای از هزینه‌های روزانه شما تأثیر می‌گذارد.
به‌طورکلی، تغییرات در CPI می‌تواند بر زندگی افراد در بسیاری از جوانب تأثیرگذار باشد، از جمله قدرت خرید، درآمد، هزینه‌های زندگی، سرمایه‌گذاری و غیره. به طور مثال، شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) در امور مالی شما این چنین تأثیر می‌گذارد:
- اندازه‌گیری قدرت خرید شما CPI نشان می‌دهد که به‌ازای هر پولی که به دست می‌آورید چقدر می‌توانید هزینه کنید. همان‌طور که تورم قیمت‌ها را بالا می‌برد، قدرت خرید پول شما کاهش می‌یابد. به این معنی که می‌توانید با همان مقدار پول، کالاها و خدمات کمتری نسبت به قبل خریداری کنید.
- افزایش شاخص cpi به معنای افزایش تورم و کاهش ارزش پول است که ممکن است باعث کاهش قدرت خرید و سطح معیشتی افراد شود. به‌عنوان مثال، افزایش قیمت مواد غذایی، مسکن، سوخت، روزمره‌ها و خدمات دیگر می‌تواند باعث افزایش هزینه‌های زندگی شود و سبب کاهش توان خرید و تحمیل بار مالی برای افراد شود.
- به‌علاوه، تغییرات در شاخص cpi می‌تواند تأثیرگذار بر روی درآمد افراد باشد. با افزایش تورم، قدرت خرید پول افراد کاهش می‌یابد و هزینه‌های زندگی افزایش می‌یابد. در این شرایط، افزایش درآمد برای افراد می‌تواند کمک‌کننده باشد، اما اگر نرخ تورم بیشتر از افزایش درآمد باشد، بازهم قدرت خرید افراد کاهش می‌یابد.
- افزایش حقوق در محل کار شرکت‌های خصوصی هنگام تصمیم‌گیری برای افزایش دستمزد کارکنان در هر سال به تورم CPI توجه می‌کنند. داده‌های شاخص cpi یک معیار قابل‌اعتماد برای حفظ قیمت‌ها و دستمزدها در راستای رقبا است.
- همچنین، تغییرات در شاخص cpi می‌تواند بر روی سرمایه‌گذاری‌ها نیز تأثیرگذار باشد. افزایش تورم ممکن است باعث کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها و بازدهی آنها شود. بنابراین، برای سرمایه‌گذاران، توجه به تغییرات در شاخص cpi و تورم اهمیت دارد.
تجزیه گزارش ماهانه CPI
گزارش ماهانه شاخص cpi شامل نرخ تورم برای کالاها و خدمات مختلف و همچنین نرخ تورم در مناطق مختلف است.
گزارش ماهانه CPI با خلاصه‌ای از یافته‌ها شروع می‌شود، از جمله میزان افزایش یا کاهش تورم در ماه قبل و به دنبال آن میانگین تغییر قیمت‌ها در 12 ماه گذشته.
این گزارش شامل اطلاعاتی در مورد اینکه کدام دسته‌ها باعث افزایش یا کاهش قیمت‌ها شده‌اند. برای مثال، در ژوئن 2022، افزایش قیمت انرژی تقریباً به نیمی از افزایش کلی نرخ تورم کمک کرد. این گزارش به طور معمول توسط سازمان‌های آماری مثل سازمان آمار ایران منتشر می‌شود و شامل اطلاعاتی مانند:
اطلاعات مربوط به افزایش قیمت مواد غذایی و انرژی هر دو در ابتدای گزارش خلاصه شده است، زیرا این دودسته به طور مستقیم بر مصرف‌کنندگان تأثیر می‌گذارند. تورم اصلی که به تورم منهای قیمت مواد غذایی و انرژی اشاره دارد، در مرحله بعدی قرار می‌گیرد.
گزارش CPI شامل تعدادی جداول است که نحوه افزایش کالاها و خدمات مختلف در ماه گذشته و همچنین 12 ماه گذشته را نشان می‌دهد. اقلام روزمره مانند گوشت، سبزیجات، لوازم نظافت و حتی لباس ردیابی می‌شوند. این گزارش همچنین قیمت خودروهای دست دوم و نو، اجاره و مراقبت‌های پزشکی را نیز ارائه می‌دهد.
تحلیل و تفسیر: در این بخش، تحلیل‌هایی درباره دلایل و عواملی که باعث تغییرات در شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) می‌شوند، ارائه می‌شود.
پیش‌بینی‌ها: در این بخش، پیش‌بینی‌هایی درباره تغییرات CPI در آینده به دست می‌آید.
همچنین در گزارش CPI درباره نحوه مقایسه جدیدترین یافته‌ها در طول زمان، هم برای شاخص‌های فردی و هم برای نرخ تورم کلی، ذکر خواهد شد.
توجه به این نکته مهم است که داده‌های فصلی تنظیم شده نیز در شاخص cpi گنجانده شده است. اگرچه این داده‌ها چیزی نیست که در گزارش‌های خبری روی آن متمرکز شده است، اما روندهای اساسی در تغییرات کوتاه‌مدت قیمت را نشان می‌دهد. داده‌های تنظیم‌شده فصلی عوامل سالانه‌ای را که بر قیمت‌ها تأثیر می‌گذارند، حذف می‌کند، مانند فصل شلوغ سفر تابستانی که هزینه‌های بلیت هواپیما را بالا می‌برد.
محدودیت‌های CPI
اگرچه CPI به طور گسترده‌ای به‌عنوان ابزاری برای ارزیابی سلامت کلی اقتصاد استفاده می‌شود، اما محدودیت‌هایی در گزارش‌های و نمایندگان آن دارد.
به‌عنوان‌مثال، شاخص cpi فقط تورم را برای جمعیت و مصرف‌کنندگان شهری را اندازه‌گیری می‌کند، بنابراین تجربه تورم افرادی که در مناطق روستایی زندگی می‌کنند حذف می‌شود. بخش‌های بزرگی از جمعیت را از درنظرگرفتن حذف می‌کند بسیاری از مناطق و جمعیت‌شناسی را در محاسبات نشان نمی‌دهد. به‌عنوان‌مثال مصرف‌کنندگان روستایی عادات خرج‌کردن متفاوتی با مصرف‌کنندگان شهری خواهند داشت و همچنین انواع مختلفی از هزینه‌ها را انجام خواهند داد. علاوه بر این، ازآنجایی‌که شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) فقط بر کالاهای مصرفی استوار است، نشان‌دهنده کل تولید و مصرف در کشور نیست.
همچنین شامل تخمین‌هایی از چگونگی تجربه تورم زیرگروه‌های مختلف، مانند افراد مسن یا کسانی که در فقر زندگی می‌کنند، نمی‌شود.
ازآنجایی‌که محاسبه شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) بر اساس نمونه‌ای از اقلام است، نمی‌تواند نتیجه‌ای را که با استفاده از تمام خریدهای خرده‌فروشی توسط کل جمعیت شاخص به دست می‌آید، تکرار کند. این خطای نمونه‌گیری دقت را محدود می‌کند. این روش همچنین عادات مخارج شخصی، محصولات جدید، جایگزین‌های محصول و کیفیت محصول را در نظر نمی‌گیرد که همگی ممکن است بر سطوح قیمتی که به تورم مرتبط نیستند تأثیر بگذارند.
سیاست پولی با ایجاد فرضیات کلی در مورد چگونگی تجربه تورم افراد در جمعیت‌های مختلف، نمی‌تواند به طور کامل نیازهای این زیرگروه‌های مختلف را برآورده کند یا به آنها برسد.
شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) همچنین شامل سوگیری جایگزینی است، به این معنی که می‌تواند میزان تغییر هزینه زندگی را اغراق کند. برای مثال، اگر CPI افزایش زیادی در قیمت یک کالا داشته باشد، افرادی را که آن کالا را با کالای ارزان‌تر جایگزین می‌کنند، در نظر نمی‌گیرد. درنظرنگرفتن این موضوع به‌اشتباه فرض می‌کند که مردم همچنان به خرید کالای گران‌تر ادامه می‌دهند و نرخ تورم بالاتری نسبت به آنچه واقعاً تحمل می‌کنند را تجربه می‌کنند.
محدودیت در اندازه‌گیری: خطاهای غیر نمونه‌برداری. خطاهای غیر نمونه‌برداری ممکن است حتی زمانی که هیچ اشتباهی وجود نداشته باشد ایجاد شود. این نوع خطا به این دلیل رخ می‌دهد که یک نمونه لزوماً با کل دنیای داده‌ای که از آن گرفته شده مطابقت ندارد. دررابطه‌با CPI، این خطاها می‌تواند از مسائل مربوط به جمع‌آوری داده‌های قیمت، تأخیر در انجام نظرسنجی‌ها، مشکل در تعریف مفاهیم اساسی و پرداختن به تغییر کیفیت ناشی شود. این خطاها می‌توانند باعث سوگیری مداوم در نتایج شوند، بنابراین BLS تلاش قابل‌توجهی را برای شناسایی خطاها و بهبود دقت شاخص صرف می‌کند.
در پایان
شاخص قیمت مصرف‌کننده یا CPI (Consumer Price Index) ابزار مهمی است که هدف آن نشان‌دادن تغییرات بهای تمام شده کالاها و خدمات در طول زمان است یکی از معیارهای اصلی ارزیابی تورم در یک کشور است.
درحالی‌که شاخص cpi ممکن است مانند داده‌های اقتصادی پیچیده به نظر برسد، اما به طرق مختلف بر مصرف‌کنندگان تأثیر می‌گذارد، از جذب قدرت خرید آنها گرفته تا تعیین میزان واجد شرایط بودن و پرداخت برنامه‌های دولتی.
برای محاسبه CPI، قیمت‌های یک سبد مشخصی از کالاها و خدمات مصرفی که به طور معمول توسط افراد در یک کشور خریداری می‌شوند، جمع‌آوری می‌شود. این سبد شامل محصولات مختلفی مانند غذا، مسکن، حمل و نقل، پوشاک و سایر کالاها و خدمات مصرفی است.
شاخص cpi به عنوان یکی از شاخص‌های اقتصادی مهم، تاثیر بسیاری بر روی تصمیمات سیاستگذاران اقتصادی دارد. این شاخص معمولا در صورت افزایش، موجب افزایش نرخ بهره‌ی بانکی و کاهش قدرت خرید افراد می‌شود. در برخی کشورها، سیاست‌های مالی و پولی به منظور کنترل تورم، به شدت به تغییرات CPI وابسته هستند.
دیدگاهتان را بنویسید