تحلیل بنیادی پالایش نفت بندر عباس (شبندر)
در تحلیل بنیادی پالایش نفت بندر عباس (شبندر) به معرفی شرکت، سهامداران عمده آن، روند افزایش سرمایه، بررسی نسبت های مالی، صورت سود و زیان و ارزش سهم می پردازیم. پیشنهاد می شود مقالات ” تحلیل شاوان” از سهام هم گروه این سهم را نیز بخوانید.
نفت چیست؟
نفت خام یا پترولیوم بطور طبیعی در زیر زمین یافت میشود و پس از استخراج، به سوخت و فرآوردههای دیگر تبدیل می‌گردد. نفت یک سوخت فسیلی است؛ به این معنی که در طی تجزیه مواد آلی طی میلیو‌نها سال تولید شده است. هنگامی که مقادیر زیادی از ارگانیسم‌های مرده (در درجه اولزئوپلانکتو نها و جلبکها) در زیر سنگ‌های رسوبی تحت تأثیر گرما و فشار شدید قرار بگیرند، نفت تشکیل میشود.
نفت خام مایعی سیاه یا قهوه‌ای تیره است اما گاهی اوقات به رنگ زرد، قرمز یا سبز نیز دیده میشود که نشان‌دهنده ترکیبات متنوع این ماده پر ارزش است.
فرآیند تولید در پالایشگاه های نفت خام
پالایشگاههای نفت خام، دارای فرآیند نستبتا ساده‌ای هستند. در این شرکتها، نفت خام خریداری شده که با نامOil Crude شناخته میشود با استفاده از برج‌های تقطیر تبدیل به محصولات نهایی که عمدتا سوخت هایی مثل بنزین و گازوئیل و همچنین نفتا که ماده اولیه کلیدی صنعت پتروشیمی است و سایر محصولات سنگین‌تر همچون لوبکات و بازماند‌ه هایی مثل وکیوم باتوم است.
صنعت پالایشی ایران متشکل از 10 شرکت با ظرفیت فرآورش روزانه 2.2 میلیون بشکه نفت و میعانات گازی است که در این بین، 6 شرکت در بازارسرمایه ایران پذیرفته شده و سهم ۵4 درصدی از ظرفیت اسمی تولید را به خود اختصاص داده اند.
به صورت کلی به فرآیندهایی که بر روی نفت خام انجام میشود تا به فرآورده های نفتی تبدیل شود، پالایش گفته میشود.
با توجه به نمودار ساخت، پالایشگاه ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- پالایشگاههای ساده یا انرژی ساز که انواع سوختها را تولید میکنند. مانند گازمایع، بنزین، نفت سفید و گازوییل
- پالایشگاههای روغن ساز یا پالایشگاههای کامل که علاوه بر سوختها، روان کننتده‌ها، پارافین‌ها و قیرها را تولید میکنند.
- پالایشگاههای پتروشیمیایی که در کنار مواد سوختی، اولین واسطه‌های پتروشیمی نظیراتیلن، پتروپیلن، بوتنها، بوتادین و آروماتیکها را از طریق کراکینگ با بخار ورفرمینگ تولید میکنند.
فرآیند پالایش نفت
با ورود نفت خام سبک به شرکت پالایشگاه، ابتدا نفت وارد تجهیزات نمک گیر شده تا املاح آن به طور کامل زدوده شود. پس از آن جهت گرمایش کامل وارد کوره شده و دمای آن تا ۳40 درجه سانتی گراد بالا می‌رود. در این مرحله نفت خام به صورت 2 فازی درآمده و ترکیبی از مایع و بخار میباشد.
درنهایت نفت خام وارد برج تقطیر شده و متناسب با نقطه جوش هر یک از محصولات، برش‌های نفتی مختلف از یکدیگر جدا می‌شوند. دما در بالای برج تقطیر 20 درجه و در قسمت پایین ۳40 درجه سانتی گراد میباشد. برش‌های سبک‌تر نفتی از قسمت‌های بالایی برج و برش‌های سنگین‌تر از قسمت پایین برج خارج می شوند. جریان‌های خروجی از برج تقطیر به حالت بخار هستند و پس از عبور از کندانسورها به حالت مایع در می‌آیند.
تفاوت صنعت پالایش در ایران و جهان
در‌جهان شرکتهای پالایشی عملیات پالایش‌و‌پخش را با‌هم انجام می‌دهند.در‌صورتی‌که در ایران شرکت‌های‌پالایشگاهی به پالایش نفتت پرداخته اما فروش محصولات آ‌نها برعهده شرکت پالایش‌و‌پخش است.این تفاوت میان شرکتهای پالایشی داخلی‌و‌خارجی ریسک سرمایه‌گذاری در این صنعت را در ایران افزایش داده است چرا که روند نظارت بر صنعت و قیمت گذاری کاملاً سیاسی خواهد بود.
در شرکتهای پالایشگاهی فعال در دنیا فرآیند به این صورت است که شرکت پس از خرید نفت‌خام از دولت، عملیات پالایش را انجام داده و محصول‌هایی را به‌فروش میرساند و مالیات بر درآمد فروش خود را به دولت پرداخت می‌نماید. در ایران با توجه به فروش مستقیم محصولات پالایشگاهها توسط خود دولت، مالیاتی از محل درآمد برای شرکتهای پالایشگاهی درنظر گرفته نمیشود؛ اما اختیار فروش از شرکتها گرفته شده و پخش معرفی صنعت محصول توسط شرکت ملی پالایش پخش انجام میشود.
از کل 2623000 بشکه نفت ارسالی به پالایشگاه های کشور در روز، میزان نفت دریافتی هر پالایشگاه به شرح متقابل است:
قیمت گذاری نفت خام و میعانات گازی
نرخ‌نهایی‌نفت‌خام‌دریافتی‌پالایشگا‌هها‌برمبنایAPI بوده‌و‌به‌شکل‌زیر‌تعیین‌می‌شود.
قیمت‌هر‌بشکه‌نفت‌خام‌تحویلی‌براساس‌فرمول‌های‌فوق‌و با‌لحاظ درجهAPI واقعی‌نفت‌خام‌انداز‌ه گیری‌شده تحویلی‌نسبت‌به API=۳۳.۳1 برای‌نفت‌خام‌سبک‌و29.14=API برای‌نفت‌خام‌سنگین‌در‌هر‌ماه‌شمسی‌محاسبه می گردد.
در‌آخرین‌تغییرات این فرمول تبیین شد تا هر زمان مجتمع‌های پالایشی،خوراک با‌کیفیت متوسط و پایین دریافت‌کردند به‌همان میزان دولت نیز تخفیف‌های لازم را برای این‌شرکت‌ها در‌نظر‌بگیرد که اقدامی مهم برای این صنعت تلقی می‌شد.
معرفی شرکت پالایش نفت بندرعباس
شرکت پالایش نفت بندرعباس (سهامی عام) در سال 1375 در استان هرمزگان شهرستان بندرعباس تاسیس شده است.
فعالیت اصلی شرکت، انجام عملیات پالایش و فرآورش نفت خام و سایر هیدروکربورها، ساختن فرآوردههای نفتی از قبیل بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره و سایر مشتقات و فرآوردههای جانبی میباشد.
جايگاه شركت پالایش نفت بندر عباس در صنعت
شركت در گروه ” فرآورده‌هاي نفتي، كك و سوخت هسته‌اي ” در بازار بورس طبقه بندي شده است. در حال حاضر 10 شركت پالايشي كشور در حوزه پالايش نفت خام و ميعانات گازي فعاليت ميكنند كه بر اساس ظرفيت پالايش، شركت پالايش نفت بندرعباس در رده چهارم قرار گرفته است. شبندر تنها شرکت پالایشگاهی است که نفت سنگین دریافت میکند و خوراک آن شامل ۳00 هزار بشکه نفت خام سنگین و ۳0 هزار بشکه میعانات گازی استحصالی از منابع گازی سرخون و 20 هزار بشکه نفت خام سبک جزیره هنگام است.
از نظر پالايش نفت خام، تنها شركتي است كه قادر به پالايش نفت خام سنگين مي‌باشد .
نمودار مقايسه‌اي توليد فرآورده‌هاي ويژه (مترمكعب)
مقایسه فرآورده های شرکتهای پالایشی
با توجه به نوع خوراک دریافتی پالایشگاهها، ترکیب فرآورده ها متفاوت خواهد بود. لذا انتظار می‌رود وزن محصولات با ارزش افزوده پایین در پالایش نفت خام سنگین‌تر بیشتر باشد.
علاوه بر نوع خوراک پالایشگاه، تکنولوژی بکار گرفته شده در فرآیند نیز روی ترکیب فرآورد‌هها موثر خواهد بود.
API نفت دریافتی شبندر از سایر شرکتها کمتر است و به همین علت در پالایشگاه بندرعباس نفت کوره سهم بیشتری را به خود تخصیص داده است.
شپنا و شبریز نیز بالاترین گرید تولید بنزین و نرخ فروش بالاتری را در میان پالایشگاه ها دارند.
سهامداران شبندر
سهامداران شرکت به شرح زیر میباشند:
| نام سهامدار | تعداد سهام | درصد سهم |
| بانك رفاه كارگران-سهامي عام- | 41,000,000,00 | 30.52% |
| شركت گروه گسترش نفت وگازپارسيان-سهامي عام- | 20,000,000,000 | 14.89% |
| بانك صادرات ايران | 6,000,000,000 | 4.47% |
| بانك تجارت | 6,000,000,000 | 4.47% |
| شركت توسعه سرمايه رفاه-سهامي خاص- | 5,000,000,000 | 3.72% |
| صندوق سرمايه گذاري پالايشي يكم | 5,000,000,000 | 3.72% |
| شركت گروه مالي ملت-سهام عام- |
4,000,000,000 |
2.98% |
| شركت س اتهران س.خ-م ك م ف ع- | 2,000,000,000 | 1.49% |
| شركت س اخراسان رضوي س.خ-م ك م ف ع- | 1,000,000,000 | 0.74% |
| سایر سهامداران | 44,341,922,000 | 33.01% |
| تعداد کل سهام شرکت: | 134,341,922,000 | 100% |
افزایش سرمایه شبندر (ارقام به میلیون ریال)
| تاریخ | مبلغ سرمایه قبل از افزایش سرمایه | سرمایه پس از افزایش سرمایه (میلیون ریال) | مبلغ سرمایه مبلغ افزایش سرمایه | درصد | محل افزایش سرمایه |
| 1398/12/14 | 13,800,000 | 28,688,000 | 14,888,000 | 107.884% | اندوخته |
| 1400/6/3 | 28,688,000 | 134,341,922 | 105,653,922 | 368.286% | آورده نقدی و مطالبات |
ترکیب محصولات شبندر از لحاظ مقداری و ریالی در سال 1400
| ریالی (درصد) | مقداری (درصد) | نام محصول |
| 38 | 34 | نفت گاز (گازوئیل) |
| 25 | 24 | بنزین |
| 20 | 25 | نفت کوره |
| 7 | 8 | وکیوم باتوم |
| 10 | 9 | سایر |
طرح توسعه شرکت پالایش نفت بندر عباس
- طرح اول باعث افزایش توان تاب آوری شرکت و تحقق برنامه تولید
- طرح دوم باعث کاهش تولید نفت کوره افزایش محصولات با ارزش افزوده بالاتر میشود.
(ارقام به میلیون ریال)
| تاریخ برآوردی بهره برداری از طرح | در صد پیشرفت فیزیکی تا پایان خرداد 1400 | مخارج انجام شده تا پایان خرداد 1401 | مخارج
برآوردی- ارزی (یورو) |
مخارج
برآوردی -ریالی |
نام طرح |
| 1401/5/20 |
83 |
2.031.236 |
802.197 |
2.056.510 |
پروژه احداث 6 مخزن جدید جهت ذخیره سازی فرآوردههای تولیدی |
| 1401/12/25 | 98 | 754.597 | 3.500.000 | 270.000 | طراحی بنیادی طرح ارتقا کیفیت
محصولات سنگین |
طرح استراتژی شرکت پالایش نفت بندر عباس
- رشد و توسعه فرایند داخلی بازار و سرمایه گذاری، که در سال گذشته نیز بر این اساس پیش رفتیم، و بهبود کیفیت و افزایش تولید داشتیم.
- طرح ارتقای کیفیت نیز ضرورت اجرایی دارد.
- با توجه به نوع و کیفیت نفت خام دریافتی و تکنولوژی موجود، میزان تولید نفت کوره ۳۸ درصد حجمی و کیفیت آن خارج از محدوده استاندارد ملی و بین المللی است.
- تا سال ۹۲ تولید نفت کوره به نسبت خوراک ورودی پالایشگاه ۳۸ درصد حجمی بوده است.
- نفت سفید در حال حاضر بعنوان رقیق کننده و با قیمت ۶۴۰ دلار در هر تن با وکیوم باتوم اختلاط و تبدیل به نفت کوره با میانگین قیمت ۴۲۰ دلار در هر تن میکرد .
- درخواست سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران به شرکت پالایش نفت بندرعباس مبنی بر تولید کک و انتخاب پالایشگاه بندرعباس به عنوان یکی از گزینه های دارای ارجحیت.
- محدودیت تامین دانش فنی و تجهیزات همواره برای شرکت وجود دارد .
- طرح تولید کک اسفنجی با توجه به نیاز بازار بررسی شده و در خصوص تامین سرمایه نیز تحریم ها و دیگر مشکلات وجود دارد و در چنین شرایطی ریسک سرمایه گذاری افزایش مییابد.
- ظرفیت اولیه پالایشگاه ۲۳۳ هزار بشکه بوده و تم و ه به ۳۵۰ هزار بشکه در روز رسیده است.
- در این روند توان پالایشی و تولید پالایشگاه از تمام ظرفیت های پالایشگاه استفاده شده است
- محصول پروپیلن را در طرح جدید تولید خواهیم کرد.
- عرضه کنندگان اصلی کک اسفنجی در دنیا چندتا بیشتر نیستند و کشور به واردات وابسته است .
- در داخل نیز عمده مصرف بیشتر بر دوست ایمیدرو است که در چند سال آینده مصرف این محصول افزایش خواهد داشت.
- میزان سرمایه گذاری شرکت در این طرح امسال ۱۵ درصد و در سال های آینده ۳۰ درصد و به ترتیب ادامه خواهد یافت.
- بر اساس محاسبات اقتصادی بعد از اجرای طرح و در زمان بهره‌برداری ؛ هزینه تولید محصولات طرح در سال برابر ۲.۱۰۶ میلیون یورو میباشد.
- میزان درآمد فروش محصولات طرح در سال نیز برای. با ۲.۶۲۰ میلیون یورو میباشد.
- این طرح جر طرح های اولویت دار وزارت نفت است.
بررسی نسبت های مالی در تحلیل بنیادی پالایش نفت بندر عباس
فروش فصلی شبندر
عملکرد فروش و سود شرکتها در تابستان1401 و مقایسه با تابستان 1400:
درآمدهای عملیاتی 6 ماهه 1401 در مقایسه با دوره مشابه افزایش 89 درصدی داشته است.
بهای تمام شده شبندر
مواد مستقیم مصرفی (نفت خام و میعانات گازی) به عنوان مهمترین بخش از بهای تمام شده محصولات به شمار می رود و دستمزد مستقیم و سربار بخش ناچیزی از بهای تمام شده را به خود اختصاص می دهند.
به طور متوسط طی سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ سهم مواد مستقیم مصرفی و سربار تولید به ترتیب برابر با ۹۸ درصد و ۱۶ درصد بوده و سهم سربار ساخت نیز کمتر از نیم درصد گزارش شده است.
حاشیه سود شبندر
حاشیه سود شرکت پالایش نفت بندرعباس در تمامی سال ها، از میانگین صنعت بالاتر بوده است.
حاشیه سود (زیان) خالص از 9.2% به 14.37% افزایش یافته است.
نسبت P/S
یکی از نسبتهای مناسب جهت بررسی سهم، نسبت P/S می باشد. هرچه این نسبت کوچکتر باشد به معنای این است که سهم در وضعیت بهتری قرار دارد. بهترین عدد برای این نسبت 2 و کمتر از آن می باشد. همانطور که در تصویر زیر مشخص شده است، نسبت P/S شبندر در 6 ماهه 1401 به 0.62 رسیده است که نسبت بسیار مناسبی می باشد.
سود خالص به ازای هر سهم شبندر
همانطور که در نمودار فوق مشخص است روند سود سازی شبندر روند صعودی داشته است که نشان از عملکرد خوب شرکت می باشد. رکت پالایش نفت بندرعباس در دوره 6 ماهه منتهی به 1401/06/31 به ازای هر سهم 1,742 ریال سود محقق کرده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل 195% افزایش داشته است.
برآورد می شود تا پابان سال 1401 به ازای هر سهم 1656 ریال محقق سازد.
مقایسه EPS و DPS شبندر
دیدگاهتان را بنویسید