به‌جرئت می‌توان گفت که نیمی از جامعه فقط کلمه بورس ایران یا وضعیت بورس را شنیده‌اند و با فواید سرمایه‌گذاری در بورس و نحوه سرمایه‌گذاری در آن آشنا نیستند. اکثریت جامعه بیشتر با بازار پولی آشنا هستند که توسط نظام بانکی کشور اداره می‌شود و تأمین اعتبارات کوتاه‌مدت را به عهده دارد، اما از بازار بورس که منابع مالی بلندمدت را تأمین کرده و نقش اساسی در فعالیت‌های اقتصادی دارد، بی‌خبرند. بورس اوراق بهادار پویا و قدرتمند، می‌تواند حجم سرمایه‌گذاری را بالا برده و موجب افزایش توسعه و رشد اقتصاد شود. اقتصاد یک کشور متکی به تولیدات آن کشور می‌باشد و هرچه سرانه‌ی تولید در کشور بالا رود اقتصاد پویاتری را به دنبال خود دارد. لازمه‌ی تولید و رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه‌گذاری در بخش تولید بوده که طبیعتاً به یک سرمایه‌گذاری بلندمدت نیاز دارد و یکی از شیوه‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت، سرمایه‌گذاری از طریق بازار بورس اوراق بهادار می‌باشد.
سرفصل‌هایی که در این مقاله موردبحث است عبارت‌اند از:
- بورس چیست؟
- آشنایی با بورس اوراق بهادار
- مزایای ورود به بورس اوراق بهادار
بورس چیست؟
اگر بخواهیم به‌صورت لفظی و بسیار کلی بورس را تعریف کنیم، به مکانی که در آن عمل خریدوفروش انجام می‌شود را، می‌توانیم بورس نامیم. اما درواقع به یک بازار سازماندهی‌شده که باهدف خریدوفروش کالا، سهام یا اوراق بهادار شکل گرفته شده است بورس گفته می‌شود. درگذشته افراد برای خریدوفروش و یا سرمایه‌گذاری در مکان‌های مشخصی با یکدیگر ملاقات می‌کردند، به‌تدریج فرایند خریدوفروش مدون شده و افراد در بازارها سازمان‌دهی شدند که منجر به تشکیل بازارهای بورس شد. نمونه‌هایی از معروف‌ترین بازار بورس سهام، بازار سهام توکیو و بازار سهام نیویورک می‌باشد. شایان‌ذکر است که وظیفه و عملکرد اصلی بورس انتشار اطلاعات قیمت برای تمام دارایی‌ها و اوراق معامله‌شده در بازار و همچنین نظارت بر معاملات و اطمینان از انجام معامله‌ای عادلانه و منظم می‌باشد.
به‌طورکلی بورس را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد که شامل بورس کالا، بورس ارز و بورس اوراق بهادار می‌باشد. بورس کالا بازاری است که در آن کالای مشخص خریدوفروش می‌شود که معمولاً شامل مواد خام و مواد اولیه می‌باشد. مانند بورس نفت و بورس گندم. بورس ارز که عبارت است از خریدوفروش ارزهای خارجی یعنی خرید هم‌زمان یک ارز و فروش ارز دیگر. در مورد بورس اوراق بهادار در ادامه توضیح داده می‌شود.
آشنایی با بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار یک بازار سازمان‌یافته‌ی رسمی است که در آن خریدوفروش سهام شرکت‌ها، اوراق مشارکت و اوراق بهادار مورد معامله قرار می‌گیرد، که این معاملات تحت قوانین و ضوابط خاصی اجرا می‌شود. تعیین قیمت هر سهم در بازار به نسبت عرضه و تقاضای آن صورت می‌پذیرد و یک سرمایه‌گذار می‌تواند با هر مقدار سرمایه در سهم شرکتی یا شرکت‌هایی که در بورس می‌باشند سرمایه‌گذاری کند. لازم به ذکر است که سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار باید از طریق کارگزاران اقدام به خریدوفروش نمایند. بورس ایران نیز از این قواعد مستثنا نبوده و خریدوفروش اوراق بهادار به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود.
بازار بورس فوایدی متفاوتی برای جامعه دارد که مزیت‌های کلان آن شامل به خدمت گرفتن پس‌اندازهای کوچک افراد، یکپارچگی و هدایت سرمایه‌های سرگردان، کمک به افزایش صنعتی شدن کشور و مهار تورم و رشد تولید ناخالص ملی می‌باشد و از جنبه‌ی دیگر نقدینگی جامعه کنترل می‌شود و زیرساخت توزیع عادلانه ثروت در جامعه فراهم می‌شود، همچنین فرصت سرمایه‌گذاری مناسب برای افراد با سرمایه‌های اندک ایجاد می‌شود.
بورس اوراق بهادار یک بازار سازمان‌یافته رسمی می‌باشد که خریدوفروش سهام شرکت‌ها، اوراق مشارکت و اوراق بهادار مورد معامله قرار می‌گیرد، که این معاملات تحت قوانین و ضوابط خاصی اجرا می‌شود. بازار بورس دارای فوایدی ازجمله کمک به افزایش صنعتی شدن کشور، مهار تورم و رشد تولید ناخالص ملی است.
مزایای ورود به بورس اوراق بهادار
مزایای ورود به بازار بورس اوراق بهادار را می‌توان از سه جنبه مختلف بررسی کرد، از دیدگاه اقتصاد کلان و بعد از دیدگاه شرکت‌ها و مؤسسات فعال در بورس و درنهایت از دیدگاه سرمایه‌گذاران فعال در بورس، که فعلاً از دیدگاه سرمایه‌گذاران مزایای آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم. یکی از مهم‌ترین مزایا برای سرمایه‌گذاران عدم نیاز به سرمایه زیاد می‌باشد، یعنی هر کس متناسب با میزان سرمایه‌ای که دارد می‌تواند وارد بازار شود و سرمایه‌ی خود را روی شرکت‌ها بزرگ و پربازده سرمایه‌گذاری کند. باید در نظر داشت اگر بازار بورس وجود نداشت ممکن نبود با مبالغ اندک روی چنین شرکت‌های بزرگی سرمایه‌گذاری کرد. از دیگر مزایا می‌توان به قدرت نقد شوندگی بالا اشاره کرد یعنی سرمایه‌گذار در هر زمان که بخواهد با خرید سهم وارد بازار شود و هر زمان که بخواهد با فروش آن از بازار خارج شود.
بازده متناسب با پذیرش ریسک از دیگر مزایای موارد این بازار می‌باشد، به این معنا که اگر سرمایه‌گذار ریسک بیشتری را متحمل شود به نسبت همان بازده بیشتری را نصیب خود می‌کند. درواقع این بورس اوراق بهادار است که این امکان را به سرمایه‌گذار می‌دهد. اطمینان از سرمایه‌گذاری‌ها به دلیل شفافیت اطلاعات از دیگر مزایای بازار بورس می‌باشد. باید در نظر داشت که بازار بورس اوراق بهادار و خریدوفروش سهام روزبه‌روز گسترش بیشتری پیدا می‌کند و به طبع بازاری پویاتر خواهد شد.
اگر نگاهی به جامعه بیندازیم می‌بینیم که اکثر مردم دارایی و پس‌انداز خود را در بانک‌ها نگه می‌دارند و با راه‌های دیگر سرمایه‌گذاری و استفاده از پس‌انداز آشنا نیستند.آشنایی با بورس اوراق بهادار یا هر نوع بورس دیگر می‌تواند دید مالی مؤثری به افراد داده و در زندگی اقتصادی افراد تأثیرگذار باشد. افراد با حضور در بورس ایران و خریدوفروش سهام هم می‌توانند سود کسب کنند و هم می‌توانند در پروژه‌های بزرگ شریک باشند. یک سرمایه‌گذار می‌تواند با مقدار سرمایه‌ای که به بازار بورس می‌آورد در مالکیت واحدهای صنعتی، تولیدی و تجاری بزرگ، شراکت نماید و از نتیجه سرمایه‌گذاری خود بهره‌مند شود. همه بازارهای بورس دارای یکسری قوانین خاص و نظارتی هستند و همین امر موجب می‌شود که سرمایه‌گذار بدون اطلاع از شرکای خود و نحوه فعالیت‌ها یا اطلاعات دیگر شروع به سرمایه‌گذاری می‌کند، درواقع باید این‌طور گفت که بورس امکانات لازم را برای مشارکت و سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها فراهم کرده و علاوه بر نظارت کامل بر شرکت‌های حاضر در بورس، مدافع حقوق سرمایه‌گذاران است.
متشکر
بسیار عالی بود