همه چیز در مورد “ترازنامه” : از آموزش خواندن تا بررسی ترازنامه یک شرکت

نحوه آموزش خواندن ترازنامه چگونه است ؟

بحث آموزش خواندن ترازنامه و بررسی ترازنامه یک شرکت تا حدود زیادی به آموزش‌ها و اطلاعاتی بستگی دارد که شما از قبل در رابطه با بازار سرمایه اوراق بهادار،ساختار شرکت‌ها و نحوه فعالیت آن‌ها در بازار فیزیکی در اختیار دارید.

شما برای اینکه بتوانید از اطلاعات موجود در ترازنامه برای درک بهتر بازار استفاده کنید باید با یک سری عبارت‌هایی که در جدول ترازنامه به کار رفته است، آشنا بشوید که در ادامه سعی می‌کنیم به‌صورت مختصر و مفید با پرکاربردترین آن‌ها، همراه با ذکر یک مثال از ترازنامه یک شرکت، آشنا شویم.

قبل از بررسی ترازنامه و مثال زدن یک نمونه ترازنامه اجازه بدهید که تعریفی از ترازنامه داشته باشیم. ترازنامه گزارشی است که دارایی‌ها و بدهی‌های و مابه‌التفاوت این دو مقدار را برای یک شرکت نشان می‌دهد. معادل دیگری که گاهی برای ترازنامه به کار می‌رود، واژه بیلان است. تعاریف گفته شده جزیی از آموزش اوراق بهادار به زبان ساده نیز می باشد.

می‌توان گفت به‌نوعی ترازنامه نشانگر وضعیت مالی یک شرکت در یک بازه زمانی خاص است. با بررسی ترازنامه یک شرکت شما قادر خواهید بود که به سرمایه یک شرکت در پایان دوره مالی دست بیابید. از دیگر خروجی‌های بررسی ترازنامه یک شرکت می‌توان به برآورد نرخ بازگشت و هم‌چنین تخمین چارچوب سرمایه‌ای آن شرکت اشاره کرد. در ادامه به آموزش ترازنامه به زبان ساده می پردازیم.

بررسی ترازنامه شرکت‌ها به چند بخش تقسیم می شود ؟

نمونه ترازنامه را می‌توان به دو بخش اصلی تقسیم کرد.  ترازنامه را برای مطالعه آسان‌تر به‌صورت جدول ارائه می‌دهند که به آن جدول ترازنامه می‌گویند. بررسی ترازنامه یک شرکت می‌تواند تمام فعالیت یک شرکت و نحوه محاسبه ارزش واقعی یک سهم را در یک سال گذشته را برای شما خلاصه کند.

تحلیل ترازنامه شرکت‌ های بورسی به چه شکل می باشد ؟

برای تحلیل ترازنامه شرکت ‌های بورسی، شما به‌عنوان یکی از سهامداران شرکت باید بدانید که حقوق سهامداران(NET Worth) برابر است تفاضل دارایی‌ها(Assets) و بدهی‌ها(Liabilities)ی یک شرکت.

وضعیت کلی مالی شرکت را با یک نگاه مختصر به ترازنامه تا حدودی متوجه می‌شوید. اما از بررسی ترازنامه شرکت‌ها چیزی متوجه می‌شویم؟

در بررسی ترازنامه اطلاعاتی چون مجموع دارایی‌ها، دارایی‌های مالی و دارایی‌های کالایی موجود در انبارهای شرکت و همچنین بدهی‌های شرکت را می‌توانید استخراج کنید و برای تصمیم‌گیری درباره خریدوفروش سهام شرکت موردنظر استفاده کنید.

مجموع دارایی‌های شرکت

مجموع دارایی‌های شرکت نشانگر خوبی برای یافتن پاسخ‌های مربوط به پرسش‌های پتانسیل شرکت برای رشد است. هنگام بررسی ترازنامه شرکت‌ها اگر متوجه شدید که دارایی شرکت به نسبت دوره مالی گذشته کاهش یا افزایش داشته است، در پی یافتن دلیل این کاهش یا افزایش باشید.

ممکن است شرکت به دلیل بدهی‌ها بخشی از دارایی خود را فروخته باشد و یا ممکن است به دلیل برنامه‌ریزی برای توسعه فعالیت‌های خود دارایی‌های خود را افزایش داده باشد. فهمیدن این قبیل موارد به تصمیم‌گیری شما کمک خواهد کرد.

دارایی‌ها را می‌توان به دو دسته جاری و غیر جاری تقسیم کرد. دارایی‌های جاری در یک بازه زمانی که فرآیند شروع تولید کالا شروع می‌شود تا زمانی که خدمت یا کالا به دست مشتری می‌رسد و به پول نقد تبدیل می‌شود، گفته می‌شود.

این بازه مثلاً می‌تواند یک بازه یک‌ساله یا کمتر باشد. اما دارایی‌های غیر جاری در یک بازه عملیاتی تا زمان تولید خدمت یا کالا به وجه نقد تبدیل نمی‌شود. با بررسی ترازنامه می‌توانید به دارایی‌های جاری و غیر جاری یک شرکت دست پیدا کنید.

در مورد دارایی‌های موجود در انبار شرکت‌ها دقت کنید که زمانی که میزان کالا در انبارها نسبت به گذشته افزایش داشته است، ممکن است ضعفی در فرآیند بازاریابی شرکت وجود داشته باشد و یا نیاز به کالای تولیدی شرکت در بازار کم شده باشد.

مجموع بدهی‌های شرکت

بدهی‌ها نیز همچون دارایی‌ها شامل جاری و غیر جاری‌ هستند. بدهی‌هایی که باید در بازه یک سال(بر اساس سررسید) تسویه شود را جاری، و بدهی‌هایی که شرکت می‌تواند در بازه زمانی بیش از یک سال تسویه کند را بدهی‌های غیر جاری در نظر می‌گیرند.

اگر به نمونه ترازنامه که در بالا آورده شده، نگاه کنید در قسمت مربوط به بدهی‌های جاری با عبارت پیش دریافت‌ها مواجه می‌شوید. پیش دریافت در ترازنامه مربوط به آن بخش از بدهی‌ها می‌شود که شرکت از مشتریان دریافت کرده و برای این نوع دریافت تسهیلات ویژه‌ای را برای مشتری در نظر گرفته است.

حقوق صاحبان سهام

منظور از حقوق صاحبان سهام، سرمایه شرکت است که در سال‌های فعالیت شرکت بر سرمایه اولیه انباشته ‌شده است. احتمالاً تاکنون عبارت جلسه مجمع عمومی و خرید سهام قبل از مجمع به گوشتان رسیده است.

در پایان عملکرد سال یک شرکت، با محاسباتی که از طریق ترازنامه انجام می‌شود، مشخص می‌شود که سود یا زیان سال شرکت چه میزان است. در جلسه مجمع عمومی شرکت تصمیم گرفته می‌شود که میزان سودی که باید به سهامداران برسد، چه میزان باید باشد. معمولاً مابقی سود برای فعالیت‌های توسعه‌ای در نظر گرفته می‌شود.

سود انباشته بیانگر تفاضل سود خالص شرکت در ادوار گذشته از سود تقسیمی مجمع است. در مقابل سود انباشته زیان انباشته تعریف می‌شود. از دیگر مواردی که می‌توان در فرآیند آموزش خواندن ترازنامه به‌عنوان اقلام ترازنامه به آن‌ها اشاره کرد، دارایی‌های ثابت مشهود و نامشهود است که در ترازنامه‌ها به چشم می‌خورد.

دارایی‌های مشهود همان‌طور که از نام آن‌ها پیداست به‌صورت فیزیکی قابل‌مشاهده‌اند؛ مانند: ابزارآلات و زمین‌هایی که با کاربری‌های متفاوت در مالکیت شرکت است. از دارایی‌های نامشهود شرکت‌ها می‌توان به حق امتیازهایی که شرکت دارد اشاره کرد.

در جلسه مجمع عمومی شرکت تصمیم گرفته می‌شود که میزان سودی که باید به سهامداران برسد، چه میزان باید باشد. معمولاً مابقی سود برای فعالیت‌های توسعه‌ای آینده‌ شرکت در نظر گرفته می‌شود.

مهم‌ترین اقلام ترازنامه را با هم مرور کردیم. موارد دیگر اقلام ترازنامه که در آموزش خواندن ترازنامه می‌توان در نظر گرفت شامل موارد زیر است:

• پیش دریافت در مقابل پیش‌پرداخت قرار دارد و به معنای دادن بیعانه به مشتری است.
•  پرداختی‌های تجاری و غیرتجاری که بیانگر بدهی‌های شرکت بابت تأمین مواد اولیه و ابزارها و دستگاه‌های موردنیاز است.
• سرمایه‌ درگردش که تعریف آن به‌صورت، تفاضل دارایی‌ جاری از بدهی جاری است.
•  ساختار سرمایه برابر است با جمع بدهی غیر جاری و حقوق سهام‌داران.
•  در سمت چپ ترازنامه به مجموع بدهی‌های جاری، بدهی‌های غیر جاری و همچنین حقوق صاحبان سهام، ساختار سرمایه گفته می‌شود.

و در پایان فراموش نکنید که بررسی ترازنامه یک شرکت و تحلیل ترازنامه‌ شرکت‌های بورسی تنها ابزارهای تصمیم‌گیری نیستند و برای اخذ یک تصمیم کم‌خطر علاوه بر عدد و ارقامی که در جدول ترازنامه می‌بینید باید سایر تکنیک‌های خریدوفروش در بورس مثل استفاده از فیلترها را نیز به‌خوبی بیاموزید.

نمونه ترازنامه شرکت‌های بورسی که در سایت کدال موجود است می‌تواند گزینه مناسبی برای بررسی ترازنامه شرکت‌ها باشد.