یکی از پرکاربردترین اندیکاتورها برای تشخیص روند قیمتی، اندیکاتور ایچیموکو است. اگر با ترید کردن آشنایی داشته باشید، قطعا نام این اندیکاتور را زیاد شنیده‌اید اما برای تازه واردها این سوال وجود دارد که ایچیموکو چیست؟ در ادامه بصورت خلاصه کاربردهای این اندیکاتور را به همراه خطوط آن بصورت کامل معرفی می‌کنیم و به آموزش کامل ایچیموکو می پردازیم. اگر علاقه‌مند به آشنایی با این اندیکاتور پرکاربرد هستید ادامه مطلب را دنبال کنید.

کاریردی ترین آموزش رایگان بورس در وب سایت همیارسرمایه (لطفا به صفحه اشاره شده مراجعه کنید)

اندیکاتور ایچیموکو چیست؟

این اندیکاتور برای اولین بار در سال 1930 میلادی و توسط Goichi Hosoda به وجود آمده است. ایچیموکو یک ابزار تحلیل تکنیکال جامع است که هدف از این سیستم فراهم آوردن یک نمای سریع از قدرت، تمایل و اندازه حرکت روند در یک نگاه است. این سیستم قابلیت ارائه خطوط حمایت و مقاومت ، جهت و قدرت روند و تعریف نقطه ورود و خروج را دارد. علاقه‌مندان به ایچیموکو اعتقاد دارند که این سیستم به‌تنهایی نیازهای یک تریدر را برطرف می‌کند.

در ابتدا شاید آموزش اندیکاتور ایچیموکو پیچیده به نظر بیاید اما جزو راحت‌ترین و پرکاربردترین اندیکاتورهای مورد استفاده توسط تریدرها و معامله‌گران است. با استفاده از این اندیکاتور در ابتدا ادامه روند را تشخیص می‌دهید و در ادامه می‌توانید نقاط حمایتی و مقاومتی مهم جهت خرید و فروش را تشخیص دهید.

مهم‌ترین کاربردهای اندیکاتور ایچیموکو

1. تشخیص نحوه حرکت روند قیمتی
2. شناسایی نقاط معتبر حمایت و مقاومت
3. تشخیص قدرت روند
4. شناسایی حد ضرر
5. سیگنال ورود یا خروج برای کوتاه مدت
6. تشخیص زمان برگشت سهم در زمان ریزش یا اصلاح

پیشنهاد میکنیم جهت جلوگیری از ضرر در معاملات مقاله ” چگونه در بورس ضرر نکنیم ” را مطالعه نمایید.

آموزش اندیکاتور ایچیموکو

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، زمانی که اندیکاتور ایچیموکو را فعال کنید، به شکل بالا ظاهر خواهد شد. در ادامه به معرفی و آموزش ایچیموکو هر کدام از خطوط خواهیم پرداخت.

خط آبی رنگ ( Kijun Sen ): این خط به اسم خط استاندارد نیز معروف است. شاید برای شما سوال پیش بیاید که این خط چگونه به وجود آمده است؟ در جواب باید گفت که میانگین 26 روزه از بالاترین و پایین‌ترین قیمت سهم است. این خط آبی رنگ در واقع نشان می‌دهد در روندهای صعودی، تا زمانی که قیمت در بالای این خط قرار دارد، روند تغییر نخواهد کرد و همچنان صعودی خواهند ماند.

خط قرمز رنگ ( Tenkan Sen ): اگر بخواهیم تعریفی برای این خط بیاوریم، می‌توانیم آن را میانگین 9 روزه بالاترین و پایین‌ترین قیمت سهام دانست. همچنین لازم به ذکر است که این خط را خط برگشت نیز می‌نامند. این خط نیز معمولا برای شناسایی روند مورد استفاده قرار می‌گیرد، به اینصورت که، اگر به سمت بالا بروند یعنی روند صعودی و در صورت نزول، روند اصلاحی یا نزولی خواهد بود.

همچنین در ارتباط با دو خط آبی و قرمز رنگ می‌توان گفت، اگر خط قرمز، خط آبی را به سمت بالا بشکند، قدرت روند صعودی را بیان می‌کند و در صورت اینکه خط آبی را به سمت پایین بشکند، روند اصلاحی خواهد بود. در تصویر زیر دو نمونه از شکست خط آبی توسط خط قرمز را به سمت پایین مشاهده می‌کنید که نشان دهنده قدرت روند نزولی است.

خط سبز رنگ ( Chikou Span ) : این خط را می‌توان میانگین قیمت سهم در 26 روز گذشته بیان کرد. همچنین نام آن به خط تاخیری مرسوم است. یکی از کاربردهای اصلی این خط، نمایش دادن نقاط حمایتی و مقاومتی در سهم است. این خط اگر نمودار قیمتی را از پایین به بالا شکست دهد، سیگنال خرید محسوب می‌شود اما اگر نمودار قیمتی را به سمت پایین شکست دهد، سیگنال خروج خواهد بود.

ابر موکو: این ابر از دو خط Senkou Span A و Senkou Span B تشکیل شده است. خب از ترکیب این ابر با خطوط آبی و قرمز نیز می‌توان سیگنال‌هایی را دریافت کرد. اگر خط قرمز بالای خط آبی رنگ باشد و این دو خط بالای ابر موکو باشند، این اندیکاتور سیگنال قوی خرید را صادر می‌کند. همچنین اگر خط قرمز در زیر خط آبی قرار داشته باشد و هر دو خط در زیر ابرموکو حضور داشته باشند، سیگنال قوی فروش را صادر می‌کند.

حمایت و مقاومت

در این سیستم معاملاتی همه نمودارها به‌ غیر از چیکو اسپن می‌تواند نقاط حمایتی یا مقاومتی برای یک سهم باشد. به بیانی دیگر، زمانی که نمودار قیمتی به یکی از خطوط کیجنسن و تنکانسن برخورد می‌کند، برخورد قیمت با این دو نمودار برای ما مهم خواهد بود، حال از طرفی با توجه به اینکه نمودار تنکانسن، دارای میانگین کمتر و نزدیک به نمودار قیمت در حال حرکت است، شاید برخورد و عبور از نمودار قیمتی برای ما آن‌چنان مهم نباشد، ولی درباره کیجنسن، این امر بسیار مهم بوده و باید مورد توجه قرار گیرد.

تصویر زیر با توجه افقی شدن کیجنسن و حمایت سهم و سپس صعود آن را نشان می‌دهد، از این نمونه می‌توانید به‌عنوان یک الگو در ذهن خود یاد کنید، چرا که در بازارهای مالی بسیار اتفاق می‌افتد.

در نمودار زیر نیز حمایت شدن سهم توسط کیجنسن را مشاهده می‌کنید:

در خصوص ابر موکو که نیز این امر برقرار است، یعنی زمانی که نمودار قیمتی به ابر نزدیک می‌شود، اولین حمایت خود را بالای ابر می‌بیند و زمانی که ابر نفوذ کند، حمایت بعدی خود را پایین ابر می‌بیند. این برای حالتی بود که سهم در حال نزول و ابر پایین نمودار قیمتی سهم است.

حال در نمودار زیر با توجه به اینکه ابربالای نمودار قیمتی است و سهم قصد صعود را دارد، اولین مقاومت مربوط به پایین ابر است و درصورتی‌که بتواند به ابر نفوذ کند، مقاومت بعدی بالای ابر است.

حال در نمودار زیر با توجه به اینکه ابربالای نمودار قیمتی است و سهم قصد صعود را دارد، اولین مقاومت مربوط به پایین ابر است و درصورتی‌که بتواند به ابر نفوذ کند، مقاومت بعدی بالای ابر است.

نکته مهم: چه در ابر (سنکو A و B) و چه در کیجنسن، درصورتی‌که به‌صورت افقی باشد، مقاومت یا حمایت پیش رو معتبرتر بوده و احتمال رخداد آن به‌صورت یک حمایت یا مقاومت معتبر است.

نوع دیگری از حمایت و مقاومت با استفاده از سابقه سهم در سیستم معاملاتی ایچیموکو به دو صورت زیر است:

با استفاده از ناحیه‌های مسطح ابرموکو

همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، زمانی در قبل وجود داشته که ابر حالت افقی به خود گرفته است، حال از این نکته می‌توانیم استفاده کنیم و از آن به‌عنوان حمایت یا مقاومت سهم استفاده کنیم: طبق شکل زیر هر جا ابر حالت افقی داشته و سهم در آن ناحیه ورود کرده، با مقاومت روبه‌رو شده است.

با استفاده از چیکو اسپن

چیکو اسپن دقیقاً رفتار سهم در دوره زمانی مشخص در مدت اخیر را نشان می‌دهد، این تحلیل آن‌قدر سخت نیست، چراکه اگر به نمودار قیمتی نگاه کنید، دقیقاً همین شکل را داشته و فقط برای اینکه این سیستم بگوید دقیق بوده و همه‌چیز را نشان می‌دهد، این پارامتر نیز توسط آن قابل‌تحلیل است، به‌طور مثال در شکل زیر زمانی که سهم یک سقف ساخته است، چیکو اسپن نیز با یک تأخیر این سقف را نشان می‌دهد، حال اگر سهم بخواهد به سقف خود نزدیک شود، شما هم از نمودار قیمتی می‌توانید این سقف را تشخیص دهید و هم از روی چیکو اسپن.

همانطور که می‌دانید، یکی از محبوب‌ترین اندیکاتورها در میان تریدرها و معامله‌گران، ایچیموکو است. به همین دلیل نام این اندیکاتور زیاد به گوش تازه واردان به این دوره می‌رسد. اگر تمایل به پاسخ دادن به سوال ایچیموکو چیست؟ دارید، مطلب بالا را مطالعه کنید تا بصورت کامل با این اندیکاتور و کاربردهایش آشنا شوید.

ابزارهاي جديد در تحليل ايچيموكو

فيلترنويسي ايچيموكو يكي از بهترين و جذاب‌ترين بخش‌هايي است كه در بازار به معامله‌گران كمك زیادی مي‌كند. چيكو اسپن در ايچيموكو به معناي دره قيمتي كم عمق است. چيكو اسپن در اصل كندل بيست و ششمي و قبل از كندل اصلي بوده كه قيمت فعلي سهام را نشان مي‌دهد و بیانگر قيمت سهام در حالت كنوني است. به همين خاطر نوعي حالت مقايسه‌اي بين قيمت كنوني و قيمت گذشته را نمايش مي‌دهد.

براي همين هم زماني می‌شود گفت که چیكو اسپين روند ایده‌آلی را تشكيل داده است كه به صورت دقيق بالاي ابر ايچيموكو قرار بگيرد. در تحليل ابر ايچيموكو هم ديدید كه از اين روش در نمودارهاي شمعي جهت بررسي انواع انديكاتور و همين طور تريد يا معامله استفاده مي‌شود كه اگر چيكو و ابر را در كنار همديگر براي تحليل تكنيكال به كار بگيريم، مي‌شود گفت كه در زمان انتخاب سهم، كمترين مشكل براي ما به وجود خواهد آمد و ريسك خريد را كم مي‌كند.

فيلترنويسي براي ايچيموكو در الگوي ابر از انديكاتورهاي پيش رو و پس رو پديد مي‌آيد كه از 5 خط تشكيل شده است و اين 5 خط به نوعي موارد زیر را مشخص می‌کند:
• خط تنكان سن يا تغيير روند: با رنگ آبي كه ميانگين متحرك 9 دوره زماني را شامل مي‌شود.
• خط كيجون سن يا استاندارد: نمايان كننده ميانگين متحرك 26 دوره
• خط سنكو اسپين آ يا پيشرو: اين خط ميانگين خط استاندارد و روند است كه به مقدار 26 دوره به سمت راست يا به عبارتي به آينده انتقال داده شده است.
• خط سنكو اسپين بي يا پيشرو: اين خط در برگيرنده ميانگين متحرك 52 دوره است كه به ميزان 26 واحد به سمت راست منتقل گشته.
• خط چيكو اسپين يا تأخير: قيمت بسته شدن سهم در 26 دوره پيشين (كه قبل‌تر به صورت جداگانه توضيح داده شد)

سيگنال‌هاي معاملاتي در فيلترنويسي ايچيموكو

با در نظر گرفتن شرايط گوناگوني كه در تحليل و فيلترنويسي ايچيموكو به وجود مي‌آيد، سيگنال‌هاي مختلفي ایجاد می‌شوند كه به دو دسته سيگنال‌هاي حركتي و سيگنال‌هاي روند دسته‌بندي شده که در زیر به توضیح آنها می‌پردازیم:

• سيگنال‌هاي روندي: اين نوع از سيگنال‌ها در اصل باتوجه به رنگي كه در ابر كومو تشكيل شده، به وجود مي‌آيد و موقعيت بازار نسبت به اين ابر سنجش مي‌شود. اگر قيمت‌ها بالاتر از ابر قرار بگيرند، نشان دهنده اين است كه يك صعود براي سهم قابل پيش‌بيني است. در مقابل اگر قيمت‌ها در زير ابر تشكيل شوند به معناي اين است كه دارايي روند نزولي را دارد سپري مي‌كند.
• سيگنال‌هاي حركتي: اين نوع از سيگنال‌ها با در نظر گرفتن رابطه بين خط استاندارد، خط برگشتي و قيمت بازار سنجيده مي‌شوند. اگر يكي يا هر دو خط مربوط به قيمت بازار و خط برگشتي بالاي خط استاندارد واقع شوند، به معناي صعود سهم است. در طرف ديگر اگر همين دو خط يعني خط برگشتي و قيمت بازار در زير خط استاندارد تشكيل شود، سيگنال‌هاي حركت نزولي تشكيل مي‌شوند.

تنظیمات ایچیموکو

بعد از بیش از سه دهه تحقیق و آزمایش، Goichi Hosada نتیجه گرفت که تنظیمات (۵۲، ۲۶، ۹) بهترین نتایج را به همراه دارند. در آن زمان، برنامه تجاری ژاپن شامل شنبه ها نیز بود، بنابراین عدد ۹ ارائه دهنده یک هفته و نیم بود. اعداد ۲۶ و ۵۲ به ترتیب ارائه دهنده یک و دو ماه بودند.

در حالی که این تنظیمات هنوز هم در اکثر فضا های ترید ارجح هستند اما کارشناسان چارت همیشه قادر به تنظیم آنها در ارتباط با استراتژی های گوناگون هستند. به عنوان مثال در بازار های ارز دیجیتال بسیاری از تریدر ها تنظیمات ایچیموکو را طوری تنظیم می کنند که انعکاس دهنده یک بازار همیشگی و بدون تعطیلی باشد و اغلب تنظیمات را به (۶۰، ۳۰، ۱۰) تغییر می دهند. تعدادی حتی از این هم فراتر می روند و تنظیمات را به صورت (۱۲۰، ۶۰، ۲۰) در نظر می گیرند تا سیگنال های اشتباه را با این روش تقلیل دهند.

هنوز هم مباحثات ادامه داری در مورد اینکه تغییر دادن تنظیمات چقدر می تواند موثر باشد، وجود دارد. در حالی که بعضی انجام دادن تنظیمات را منطقی می دانند، دیگران ادعا می کنند که ترک کردن تنظیمات استاندارد توازن سیستم را بر هم می زند و بسیاری از سیگنال های نامعتبر را تولید می کند.

سیگنال های ترید ایچیموکو

ابر ایچیموکو به دلیل وجود عناصر متعدد انواع مختلفی از سیگنال ها را تولید می کند. ما می توانیم آنها را به سیگنال های دنباله رو روند و سیگنال های حرکت آنی تقسیم بندی کنیم.

سیگنال های حرکت آنی بر طبق رابطه بین قیمت بازار، خط مبنا و خط تبدیل ایجاد می شوند. سیگنال های حرکت آنی صعودی وقتی ایجاد می شوند که خط تبدیل و قیمت بازار هر دو و یا یکی از آنها در بالای خط مبنا حرکت کند. سیگنال های حرکت آنی نزولی وقتی ایجاد می شوند که هر دوی خط مبنا و قیمت بازار و یا یکی از آنها در زیر خط مبنا حرکت کند. برخورد بین خط تبدیل و خط مبنا اغلب به عنوان صلیب TK شناخته شده است.

سیگنال های دنباله رو روند بر طبق رنگ ابر و موقعیت قیمت بازار در ارتباط با ابر ایجاد می شوند. همچنان که ذکر شد، رنگ ابر انعکاس دهنده تفاوت بین محدوده های مقدم A و B می باشد.

به بیان ساده، وقتی قیمت ها همواره در بالای ابر ها هستند، احتمال بالاتری می رود که دارایی روند رو به بالا داشته باشد. بر عکس، حرکت قیمت ها در پایین ابر ها ممکن است به عنوان یک نشانه نزولی تعبیر شود و روند نزولی را نشان دهد. گاها استثنا هایی پیش می آید و وقتی که قیمت ها در داخل ابر به کناره ها حرکت می کنند، روند را می توان خنثی در نظر گرفت.

محدوده تاخیری عنصر دیگری است که به تریدر ها کمک می کند که برگشت های احتمالی روند را شناسایی و تایید کنند. آن بینش هایی را در زمینه قدرت اقدام قیمت فراهم می کند و احتمالا روند صعودی را وقتی که در بالای قیمت های بازار حرکت می کند، تایید می نماید و همچنین وقتی که در زیر قیمت ها حرکت می کند نیز روند نزولی را تایید می کند. معمولا محدوده تاخیری در ارتباط با دیگر مولفه های ابر ایچیموکو مورد استفاده قرار می گیرد نه به تنهایی.

می توان بحث را این چنین خلاصه نمود:

۱- سیگنال های حرکت آنی

قیمت بازار در بالا (صعودی)  یا پایین (نزولی) خط مبنا حرکت می کند.

صلیب TK: خط تبدیل در بالا (صعودی) یا پایین (نزولی) خط مبنا حرکت می کند.

۲- سیگنال های دنباله رو روند

قیمت بازار در بالا (صعودی) یا پایین (نزولی) ابر حرکت می کند.

رنگ ابر از قرمز به سبز تغییر می کند (صعودی) و یا از سبز به قرمز تغییر می کند (نزولی).

محدوده تاخیری در بالا (صعودی) یا پایین (نزولی) قیمت های بازار است.

این استراتژی چگونه کار می کند؟

سیستم ابر ایچیموکو داده ها را بر اساس شاخص های مقدم و متاخر نمایش می دهد که از پنج خط تشکیل شده است:

۱- خط تبدیل (Tenkan-Sen): میانگین متحرک دوره ۹

۲- خط مبنا (Kijun-Sen): میانگین متحرک دوره ۲۶

۳- محدوده مقدم A یا Senkou Span A: میانگین متحرک خطوط تبدیل و مبنا که ۲۶ دوره را در آینده پیش بینی می کند.

۴- محدوده مقدم  B یا Senkou Span B: میانگین متحرک دوره ۵۲ که ۲۶ دوره را در آینده پیش بینی می کند.

۵- محدوده تاخیری (Chikou Span): قیمت بسته شدن دوره حال حاضر که ۲۶ دوره در گذشته را طرح ریزی کرده است.

فضای بین محدوده مقدم A و محدوده مقدم B چیزی است که ابر را ایجاد می کند و این احتمالا برجسته ترین عنصر سیستم ایچیموکو می باشد. آن دو خط ۲۶ دوره در آینده را طرح ریزی می کنند و بینش هایی پیش بینیگرانه را فراهم می کنند و به همین دلیل به عنوان شاخص های مقدم تعبیر می شوند. از طرف دیگر، محدوده Chikou یک شاخص تاخیری است که ۲۶ دوره در گذشته را طرح ریزی می کند.

معمولا ابر ها به صورت سبز یا قرمز نمایش داده می شوند و به این ترتیب خواندن آسان تر می شود. یک ابر سبز زمانی ایجاد می شود که محدوده مقدم A بالاتر از محدوده مقدم B باشد. به طور طبیعی، یک ابر قرمز نتیجه موقعیت متضاد تشکیل ابر سبز می باشد.

شایان توجه است که بر خلاف روش های دیگر، میانگین های متحرکی که توسط استراتژی ایچیموکو مورد استفاده قرار می گیرند بر اساس قیمت بسته شدن شمع ها نیستند. در عوض، این میانگین ها بر اساس نقاط بالا و پایینی محاسبه می شوند که در داخل یک دوره داده شده ثبت شده اند. به عنوان مثال، معادله استاندارد برای یک خط تبدیل ۹ روز به صورت زیر می باشد:

سطوح مقاومت و حمایت

نمودار ایچیموکو همچنین می تواند برای شناسایی مناطق حمایت و مقاومت مورد استفاده قرار گیرد. معمولا محدوده مقدم A به عنوان یک خط حمایتی در خلال روند های رو به بالا و به عنوان یک خط مقاومت در خلال روند های رو به پایین عمل می کند. در هر دو مورد، کندل استیک ها تمایل دارند که نزدیک تر به محدوده مقدم A حرکت کنند اما اگر قیمت به داخل ابر حرکت کند، محدوده مقدم B ممکن است به عنوان خط مقاومت یا حمایت عمل کند. این حقیقت که هر دو محدوده های مقدم ۲۶ دوره در آینده را طرح ریزی می کنند به تریدر ها اجازه می دهد که مناطق حمایت و مقاومت احتمالی را پیش بینی کنند.

قدرت سیگنال

قدرت سیگنال هایی که توسط ابر ایچیموکو ایجاد می شوند تا حدود زیادی بستگی به این دارد که آیا آنها در ارتباط با روند گسترده تر سقوط می کنند یا نه. سیگنالی که بخشی از یک سیگنال بزرگتر باشد، به وضوح روند را تعریف کرده است و همیشه قوی تر از سیگنالی است که به طور مختصر و در جهت عکس سیگنال شایع ظاهر شده است.

به عبارت دیگر، اگر یک سیگنال صعودی در مطابقت با یک روند صعودی روی ندهد، ممکن است گمراه کننده باشد. بنابراین هر وقتی که سیگنال ایجاد می شود، شناسایی رنگ و موقعیت ابر مهم است. حجم ترید نیز چیزی است که باید مورد توجه قرار داد.

به یاد داشته باشید که استفاده از ایچیموکو با تایم فریم های کوتاه تر می تواند مقدار زیادی همهمه و سیگنال های اشتباه ایجاد کند. به طور کلی می توان گفت که تایم فریم های طولانی تر (نمودار های روزانه، هفتگی و ماهیانه) سیگنال های معتبر تری را فراهم خواهد کرد.

قدرت سيگنال به چه عاملي بستگي دارد؟

قدرت سيگنال در ابر ايچيموكو به اين عامل بستگي دارد كه آيا سيگنال‌هاي توليد شده به حد وسيعي با روندهاي پيش رو همخواني دارد يا خير؟ يك سيگنال كه قسمتي از يك روند بزرگ‌تر و واضح‌تر است، هميشه قوي‌تر از سيگنالي است كه در جهت مخالف اين روند به اصطلاح قالب شكل گرفته است. در تحليل ابر ايچيموكو هم اين روش بسيار حايز اهميت است و اغلب كارشناسان بازار براي پيش‌بيني تكنيكال يك سهم از اين عامل كمك مي‌گيرند.

اين موضوع را هم در نظر بگيريد كه بهره‌برداري از الگوي ايچيموكو در تايم فريم‌هاي كوچك‌تر (نمودارهايي كه از تايم فريم‌هاي متر از مدل روزانه كمك مي‌گيرند) سيگنال‌هاي نادرستي توليد مي‌كند كه به هيچ وجه تطابق درستي با بازار و جرياناتي كه در حال وقوع است، ندارد.

به طور كلي مي‌توان اين طور بيان كرد كه اغلب تايم فريم‌هاي طولاني‌تر نظير تايم فريم‌هاي روزانه، هفتگي و ماهانه نمايانگر حركت‌هاي قيمتي مورد اطمينان‌تر و همين‌طور سيگنال‌هاي تعيين‌كننده روند صحيح‌تري در بازار را نشان مي‌دهند كه پيشنهاد مي‌شود براي اينكه بتوانيد تحليل زماني ايچيموكو خود را به درستي انجام بدهيد، حتماً نسبت به تايم‌ فريم‌هايي كه انتخاب مي‌كنيد دقت كنيد تا تحليلي كه قرار است انجام بدهيد دقيق و متناسب با جريانات بازار به وجود آيد.

گويچي هوسادا، چيزي بالغ بر 30 سال از عمر خودش را صرف اين كرد كه بتواند سيستم ايچيموكو را به درستي اصلاح كند، تا بشود اين چيزي كه در حال حاضر بيش از ميليون‌ها معامله‌گر حرفه‌اي در بازار از آن براي معاملات روزمره خود در بازار سرمايه استفاده مي‌كنند. اين برها هم براي روند بازار و تشخيص آن به كار مي‌روند و هم براي تعيين حركت آن. پس براي اينكه سيگنال‌هاي قدرتمند پيدا كنيد ابرها را جدي بگيريد!