NAV چیست ؟ از نحوه محاسبه تا نسب p به nav…

NAV چیست؟ هدف همه كسانيكه وارد بازار بورس مي‌شوند، افزايش سرمايه‌هايشان است. از همين جهت معناي ارزش براى سرمايه‌گذاران و فعالان اين بازار اهميت خاصي دارد.

يكي از مواردي كه كاربرد زيادي براي سرمايه گذاران دارد، مفهوم ارزش خالص دارايی يا NET ASSET VALUE است كه به اختصار به آن NAV مي‌گويند.

اما نحوه محاسبه NAV چگونه است؟ و چرا بايد براي آن اهميت قائل شويم؟ در حقيقت آشنايي با اين اصطلاح اهميت بالايي دارد چرا كه ارزش خالص دارايی درواقع همان تغييرات ارزش دارايي كل دركنار سود تقسيم شده آن‌ها هست كه بر بازده كل كسب شده از سبد دارايي‌ها تاثيرگذار است.

بنابرآنچه گفته شد دارايي‌هاى صندوق روزانه ارزش گذارى مى‌شود. اگر بدهى‌هاى صندوق را كه عموما شامل بدهى خريد سهام به كارگزاري‌ های بورس و بدهي به اركان صندوق سرمايه گذاري مي‌شود از آن كم كرده، ارزش خالص دارایی صندوق بدست مي‌آيد، با تقسيم اين بر روي تعداد واحدهاي صندوق، مي‌توانيم ارزش خالص هريك از واحدها يا همان NAV صندوق را حاصل كنيم. و در واقع به سوال ابتداي بحث كه NAVچيست؟ پاسخ داده مي‌شود.

قيمت صدور و ابطال واحدها نيز براساس NAV تعيين شده و هم جهت با تغييرات آن نوسان انجام مي‌دهد. در نهايت سود يا زيان هر سرمايه‌گذار از محل تغيير ارزش واحدهاي صندوق سرمايه گذاري مشخص مي‍‌گردد.

محاسبه NAV

مجموع بدهى‌هاى صندوق- مجموع دارايي‌هاى صندوق تقسيم بر تعداد واحدهاى صندوق= نحوه محاسبه NAV

به عنوان مثال اگر ارزش روز دارايي‌هاي يك صندوق برابر با 50 ميليارد تومان باشد و ميزان بدهي‌هاي آن نيز 2 ميليارد تومان، ارزش ناو صندوق برابر مي‌شود با 48 ميليارد تومان. در نهايت اگر اين صندوق داراي 400 هزار واحد قرار بگيرد، ارزش ناو هر واحد برابر با 120 هزارتومان مي‌شود.

به ياد داشته باشيد كه NAV معياري براي ارزيابي كامل عملكرد يك صندوق سرمايه‌گذاري قرار نمي‌گيرد و اين كار بايد با سنجش بازده و ريسك صندوق و همينطور مقايسه آن با شاخص كل بورس و ديگر صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري كه ماهيت آن‌ها مشابه صندوق مورد نظر نام برده شده است، صورت پذيرد تا منجر به اخذ يك تصميم منطقي و مناسب در انتخاب صندوق سرمايه‌گذاري مناسب گردد.

نحوه محاسبه nav صندوق طلا

طلا را به عنوان يك كالاي سرمايه گذاري و پس انداز ياد داريم. يعني طلا مي‌خريم تا هم ارزش پولمان ثبت شود و روزي به عنوان پول نقد اگر نياز بود تبديلش كنيم. همه اين خريد و فروش‌ها را هم با طلاي فيزيكي انجام مي‍‌دهيم. اين هم براي اين است كه احتمالا ما درباره صندوق سرمايه گذار‌ي طلا چيزى نمي‌دانيم.

گذشته از اينكه عده‌اي طلاي زينتي خريداري مي‌كنند، بعضي‌ها بر روي سكه سرمايه گذاري مي‌كنند تا هزينه اجرت ساخت ندهند و مقرون به صرفه‌تر سرمايه گذاري بكنند.

طلا هم با توجه به پشتوانه قوي و اصالتي كه در تاريخ بشريت داشته است هيچ گاه شاهد افت چشمگيري نبوده است. بلكه گاهي چنان صعودهايي داشته است كه حسرتي شده براي كسانيكه پول نقد خوابيده در بانك‌ها داشته‌اند.

همين ويژگي طلا باعث شده است تا صندوق‌هايي تشكيل بشوند و در بازار سرمايه گذاري فعاليت خودشان را به طور رسمي آغاز كنند. صندوق‌هاي طلا ابزارهاي جديدي هستند كه اين امكان را به سرمايه گذار مي‌دهند تا بدون خريد فيزيكي طلا و سكه در اين فلز گران به سرمايه گذاري بپردازند. البته اين امكان هم وجود دارد تا براي جلوگيري از نوسانات ناگهاني اين كار به يك سبد گردان واگذار شود.

شايد تا اين جاي قصه به جواب اين سوال كه بورس طلا چيست؟ تا حدودى نزديك شده باشيد، اما داستان به همين جا ختم نمي‌شود. صندوق‌هاي سرمايه گذاري طلا يا به عبارت ديگر gold funds يكي از انواع سرمايه گذاري مشترك و قابل معامله etf در بورس كالا به شمار مي‌رود.

اين صندوق‌هاي سرمايه گذاري به جاي خريد سهام در اوراق بهادار، روي وجه نقد و اوراق مبتني بر سكه طلا سرمايه گذاري ميكنند. اين صندوق ها چيزي حدود 70 درصد دارييشان را در خريد سكه طلا سرمايه گذاري مي‌كنند و مابقي را در اوراق با درآمد ثابت سپرده مي‌گذارند.

اين كار به اين نحو انجام مي‌شود كه مدير صندوق، سكه‌هاي مورد نياز را از بازار و يا بانك كارگشايي مي‌خرد و سپس دريك بانك عامل سرمايه گذاري مي‌كند.

درصد عمده سرمايه گذاري اين صندوق‌ها بر روي گواهي‌هاي سكه طلا است و قيمت گذاري طلا نيز با دو مقياس نرخ دلار و قيمت اونس جهاني سنجيده مي‌شود.

بنابراين مي‌توان گفت سرمايه گذاري در اين نوع از صندوق‌ها، يك نوع سرمايه گذاري غير مستقيم بر روي طلا و ارز جهاني محسوب مي‌شود. پس سود صندوق‌هاي طلا نيز به همين دو عامل متكي است.

عملكرد بهترين صندوق‌هاى سرمايه‌گذارى طلا و معاملات طلا در بورس در بهار امسال به شرح زير بوده است:

• اوراق بهادار مبتنى‌بر سكه طلاى گيلان 24.56%
• اوراق بهادار مبتنى‌بر سكه طلاى سفيد 24.54%
• اوراق بهادار مبتنى‌بر سكه طلاى زر افشان اميد ايرانيان 22.79%
• پشتوانه طلاى لوتوس 21.44%

نحو محاسبه NAV طلا هم مثل ابتداى بحث به همان شكلى است كه گفته شد يعنى استفاده از فرمول: مجموع بدهى‌هاى صندوق- مجموع دارايي‌هاى صندوق تقسيم بر تعداد واحدهاى صندوق= نحوه محاسبه NAV

نسبت p به nav چیست؟

بارها و بارها گفته شده است كه يكى از اصلى‌ترين شرط براى موفق شدن در بازارهاى سرمايه، آموختن و شناخت دقيق اصطلاحات و مفاهيم كاربردي آن است.

اگر از فعالان بازار سرمايه هستيد، با شناخت و تسلط بر اصطلاحات و مفاهيم بورس و همينطور به كارگيري اين ابزارات براي تبديل شدن به برنده بازار استفاده كنيد. در حالت كلي در بازار سرمايه سه نوع تحليل وجود دارد:

• تحليل بنيادين
• تحليل تكنيكال
• تحليل از روش تابلوخواني

در مقاله‌هاي قبلى همين وب سايت درباره p/E وp/s اطلاعات كاربردى خوانديم و اين را مى‌دانيم كه در تحليل بنيادين از p/e استفاده زيادي مي‌شود.

محاسبه NAV شركت‌ها در واقع اساس و بنيان اصلى تحليل تكنيكال در بازار سرمايه است. حالا در اينجا قرار است راجب نسبت p/nav در بورس و رابطه اين دو باهم اطلاعاتي بهتان بدهيم.

مفهوم نسبت p/nav در بورس چيست؟

نسبت p/nav در بورس از دو واژه price به معناي قيمت و nav يا net asset value به معناي خالص ارزش دارايى تشكيل شده است. در واقع نسبت p/nav دربورس نشان دهنده نسبت قيمت هر سهم به خالص ارزش دارايي يا به عبارت ديگر ارزش واقعي هر سهم مي‌باشد.

يكى از مهمترين مباحث تحليل بنيادين همين بحث ارش گذاري است كه هدف اصلي تحليل گران و كارشناسان بنيادي نيز كشف ارزش ذاتي و واقعي سهام است.

بايد به اين نكته مهم توجه داشت كه در ارزش گذاري شركت‌ها، براي شركت‌هايي مثل فولاد مباركه اصفهان و يا ايران خودرو و شركت‌هاي پتروشيمي كه فعاليته‌هاي توليدي و خدماتي را شامل مي‌شوند، از اصطلاح ارزش ذاتي سهام استفاده مي‌شود اما برخلاف اين گروه براي شركت‌ها و موسساتي كه فعاليت آنها منطبق بر سرمايه‌گذاري است، اصطلاح nav يا به عبارت ديگر ارزش دارايي مطرح مي‌شود.

براى محاسبه ناو هم م‌توانيد از نرم افزار محاسبه nav استفاده بكنيد و هم از سايت كدال آن را تهيه كنيد كه محاسبه nav در اکسل را به صورت پي دي اف در اختيارتان مي‌گذارد.

سه حالت كلي بين ارزش ذاتيNAV و قيمت بازار P/Eهر سهم وجود دارد:

1. اگر p/nav هر شركت معادل 100% باشد، ارزش ذاتي با قيمت بازار آن سهم برابر است.
2.  اگر p/nav هر شركت كمتر از 100% باشد، ارزش ذاتي بيشتر از قيمت پاياني است.
3.  اگر p/nav هر شركت بيشتر از 100% باشد يعني ارزش ذاتي كمتر از قيمت پايانى سهم است.

در حالت كلي از ديد كارشناسان بنيادي، هرچه درصد p/nav شركتي بيشتر باشد، سهام شركت از ريسك بيشتري برخوردار است و طبيعي است كه سرمايه گذاري در چنين شركتي ريسك بالايي داشته باشد. همينطور اگر p/nav شركتي كمتر باشد، آن شركت كم ريسك‌تر است و ارزش بيشتري براى سرمايه گذارى دارد.

 از محاسبه NAV شرکت می توانیم نسبتی را بدست آوریم که برای ارزشگذاری سهام از آن ها استفاده میکنیم. نسبت P یا Price به NAV  (Net Asset Value)یا به عبارتی قیمت پایانی تقسیم بر NAV.

در حالت نرمال زمانی که می خواهیم ارزش سهمی را بدست آوریم باید NAV سهام شرکت را محاسبه کنیم اما ارزش محاسبه شده باید در بازار بین ۷۰ درصد تا ۸۰ درصد ارش محاسبه شده معامله شود. قیمت سهم باید بین دو عدد ۰٫۷و ۰٫۸ معامله شود.

به طور مثال اگر قیمت سهام شرکتی در بازار به فرض ۴۰۰ تومان باشد و NAV آن را ۴۳۰ تومان محاسبه کرده باشید نمی توانید اینگونه تصمیم بگیرید که چون سهم حدود ۱۰ درصد زیر ارزشش معامله می‌شود سهم ارزنده ای است.

در واقع آن چیزی که در بازار باید معامله شود ۰٫۷ تا ۰٫۸  قیمت NAV است یا به عبارتی به طور میانگین قیمت سهم در بازار باید ۷۵ درصد قیمت nav معامله شود.

با یک مثال ساده توضیح میدهیم. فرض کنید قیمت پایانی سهم امروز ۲۱۲ تومان بوده و nav سهم را شما ۴۳۲ تومان محاسبه کرده اید.

برای محاسبه P/NAV این سهم این دو مقدار را را بر هم تقسیم می کنیم. یعنی ۲۱۲ تقسیم بر ۴۳۲ عددی که بدست می آید ۵۰ درصد می شود. پس به دلیل اینکه  nav شرکت ۴۳۲ بوده قیمت سهم باید ۷۵ درصد این عدد( ۴۳۲ ) در بازار قیمت می‌خورد.

۷۵ درصد  432 تومان (مقدار NAV) برابر است با ۳۲۴ تومان یعنی باید سهم در بازار ۳۲۴ تومان قیمت می‌خورد اما قیمت پایانی سهم را ۲۱۲ تومان در نظر گرفته بودیم.

پس در این صورت می توانیم نتیجه بگیریم که ارزش این شرکت در بازار از ارزشی که باید معامله شود کمتر است چرا که ۷۵ درصد nav سهم شرکت در بازار ۳۲۴ تومان است در صورتیکه قیمت روز این سهم ۲۱۲ تومان است.

بنابراین اگر سهم را۲۱۲ تومان بخریم انتظار داریم که به ۳۲۴ تومان ارزشی که حساب کردیم برسد یا نزدیک به این عدد رشد کند (ممکن است فردا NAV دیگری باشد، ما NAV روز را حساب کردیم).

خب برای اینکه قیمت روز سهم (۲۱۲ تومان) به ارزش سهم (۳۲۴ تومان) برسد یعنی نزدیک به ۵۰ درصد باید رشد کند. اگر پرتفوی این شرکت در شرایط فعلی بخواهد باقی بماند  در واقع این ۵۰ درصد اگر بخواهد بشود ۷۵ درصد)میانگین درصد NAV) نزدیک به ۵۰ درصد باید قیمت سهام این شرکت رشد کند.

فلسفه ۰٫۷ و ۰٫۸ این است که شرکت در پرتفوی خود تعداد زیادی سهام دارد اگر بخواهد آن را در بازار عرضه کند طبیعتاً قیمت سهام زیر مجموعه هایش، می توانند به واسطه این شدت عرضه افت شدیدی داشته باشند و به همین خاطر ۲۰ یا ۳۰ درصد از ارزش پرتقوی کم تر در نظر گرفته می شود. اما بعضی اوقات شرکت هایی هستند که P/NAV آنها در واقع برابر می شود با ۰٫۳ یا ۰٫۴ یا حتی کمتر.

دو حالت وجود دارد یا بازار در مورد این ها اشتباه کرده و بیش از حد قیمتشان از ارزش محاسبه شده فاصله دارد یا اینکه واقعاً در آینده چشم انداز nav این شرکت و چشم انداز پرتفوی شرکت وضعیتش خیلی خراب است.

برایتان دو مثال می‌زنیم، یکی در خصوص ومعادن و یکی در خصوص پارسان . دو شرکتی که سرمایه‌گذاری انجام می‌دهند و هلدینگ هستند یکی در بخش معدن و سنگ آهن و روی و … یکی در بخش پالایشی و پتروشیمی.

 از ومعادن شروع میکنیم. روزی nav ومعادن ۶۰۰ تا ۶۵۰ تومان بود و قیمتش نزدیک۲۸۰- ۲۷۰ تومان بود.  اینجا مشکلی که وجود داشت این بود که همه p/nav ومعادن را حساب می‌کردند، عددی که به دست می آمد در واقع ۳۰ درصد یا ۳۵ درصد ارزش بود و دلیل اینکه این اتفاق می‌افتاد اشتباه بازار نبود بلکه آن روزی که NAV و معادن را حساب می‌کردند در پرتفوی آن دو سهم گل‌گهر و چادرملو دو نقش خیلی مهمی داشتند این دو سهم در آن زمان در قیمت ۵۰۰ تومان صف فروش بودند و در این صف فروش حجمی انجام نمی‌شد.

قیمت پایانی هم می خورد و دوباره روز بعد همان قیمت دیروز صف فروش می‌شد بازار برآوردش این بود یک ماه بعد قیمت گل گهر و چادرملو که زیر مجموعه و معادن بودند از ۵۰۰ تومان باید می شد ۳۰۰ تومان یا ۲۵۰ تومان همین اتفاق هم افتاد بعد از مدتی(حالا نه صرفا طی یک ماه بلکه بعد از ۲ الی ۳ ماه)  قیمت این زیرمجموعه‌ها ۴۰ تا ۵۰ درصد افت پیدا کرد و طبیعتا وقتی قیمت زیر مجموعه افت پیدا می کند nav آن شرکت سرمایه گذاری هم افت پیدا می کند به همین خاطر ومعادن قیمتش بود ۲۵۰ و nav  بود ۳۰۰ p/nav بود ۳۵ الی ۴۰ درصد.

بعد از دو ماه قیمت و عادن بود ۲۵۰ (همان قیمت دو ماه پیش) اما nav خودش را رساند به آن درصد متعادلی که باید ۰٫۷ یا ۰٫۸ باشد یعنی nav کاهش پیدا کرد. بعضی اوقات این گونه است که nav به قیمت می رسد و بعضی اوقات مثل پارسان برعکس p/nav را وقتی شما حساب می کنید می بینید حال مثلاً در ۲ سال پیش حساب کردید ۱٫۲-۱ می‌شد یعنی ۱۱۰ درصد تا ۱۲۰ درصد.

اینجا هم بازار اشتباه نکرده بود چون زیرمجموعه‌های پارسان آن موقع متوقف بودند و قرار بود ۲۰ الی ۳۰ درصد بیشتر از آن قیمتی که ما nav حساب می کردیم باز شوند طبیعتاً وقتی بیشتر باز می شوند nav شرکت یا مخرج p/nav افزایش پیدا می‌کند و آن نسبت ۱٫۲ تبدیل می‌شود به مثلا ۰٫۷ یا ۰٫۸ این اتفاقات هم در بازار ممکن است پیش آید یعنی برای اینکه شما متوجه شوید یکی از اقداماتی که باید انجام دهید این است که باید پرتفوی شرکت را ببینید و یک یا دوسهمی که در سرمایه‌گذاری‌های آن شرکت خیلی مهم هستند را ببینید، همچنین صنعت و صنایعی که شرکت در آنها سرمایه‌گذاری کرده را ببینید و اینکه در جریان بازار باید باشید.

طبیعتاً وقتی در جریان بازار نباشید و بخواهید همه اینها را متوجه شوید که زیر مجموعه شرکت ها چه هستند و چه اتفاقاتی برای آنها افتاده، می‌شود گفت که این کار واقعا غیر ممکن و نشدنی است.

اما در جریان بازار که باشید می دانید که یک شرکت مثلاً و پترو یکی از سرمایه‌ گذارهای اصلی وساخت است و ساخت ارزشی که در بازار دارد مثلاً ۳۰ یا ۴۰ درصد بیشتر از ارزش ذاتی است و این چشم انداز بازار است که ارزش آن افت پیدا می‌کند وقتی افت پیدا می کند طبیعتاً می‌تواند این p/nav در زمان حال عدد بالایی باشد ولی در دو ماه آتی این p/nav خودش اتوماتیک وار و خودکار تعدیل می‌شود به ۰٫۷ و ۰٫۸  میرسد و چه خوب است که شما سهامی را خریداری کنید که قیمت آن به nav برسد نه اینکه سهامی بخرید که nav آن بخواهد افت پیدا کند و به قیمت پایانی آن بخواهد برسد.

و در آخر…

بنابرآنچه گفته شد دارايي‌هاى صندوق روزانه ارزش گذارى مى‌شود. اگر بدهى‌هاى صندوق را كه عموما شامل بدهى خريد سهام به كارگزاري‌ها و بدهي به اركان صندوق سرمايه گذاري مي‌شود از آن كم كرده، ارزش خالص دارايي صندوق بدست مي‌آيد، با تقسيم اين بر روي تعداد واحدهاي صندوق، مي‌توانيم ارزش خالص هريك از واحدها يا همان NAV صندوق را حاصل كنيم.

 در واقع به سوال ابتداي بحث كه NAVچيست ؟ پاسخ داده مي‌شود. شايد ذكر اين نكته حايز اهميت باشد كه در برآورد جريان‌هاي نقدي آينده عدم اطمينان‌هايي وجود دارد كه هر يك از سهامداران براساس درك و مفروضات خود اقدام به برآورد اين‎‌ها مي‌كنند.

اين در حالي است كه رخدادهاي بعدي در دنياي واقعيت تعيين كننده روند قيمتي سهم بر طبق سودآوري واقعي مي‌شود. اگر در بازار خوش بيني حاكم باشد، ارزش جاري بالاتر از ارزش ذاتي سهم قرار مي‌گيرد و در حالت بدبيني هم گاهي تخمين‌ها از واقعيت كه بعدها رخ مي‌دهد، محتاطانه‌تر است. بنابراين بيشتر از آنكه به دنبال معامله باشيد ابتدا ياد بگيريد و سپس به سراغ بازار برويد.