ارز دیجیتال چیست؟

در سمینارها و برنامه‌هایم اغلب افراد از یکی از تحولات مالی جهان سؤال می‌کنند که چگونه پیش خواهد رفت و چه آینده‌ای برای سرمایه‌گذاری خواهد داشت، این تغییر و تحول جدید بر پایه ارزهای دیجیتال خواهد بود.

چند سالی است که ارزهای دیجیتال تمام بازارهای مالی را پرکرده‌اند، اگر شما هم نام بیت کوین را شنیده‌اید حتماً می‌دانید که بیت کوین یک ارز دیجیتال است. اما بعد از بیت کوین تعداد زیادی ارزهای دیگر هم وارد بازار شدند. ارزهایی مانند اتریوم، XRP ، لایت کوین، کاردانو، مونرو و بسیاری دیگر که هرروز هم بیشتر می‌شوند.
از مزایا و معایب هر یک از این ارزهای دیجیتال که بگذریم، موضوع اصلی این است که اصلاً ارز دیجیتال چیست؟ چه کاربردی دارد؟ و چرا این‌قدر ازاین‌گونه ارزها استقبال شده است؟

برای درک بهتر موضوع چیستی ارزهای دیجیتال این مقاله را که طی سرفصل‌های زیر تدوین‌شده است بخوانید:

• ارز دیجیتال چیست؟
• تاریخچه ارز دیجیتال
• مزایای ارزهای دیجیتال چیست؟
• معایب ارزهای دیجیتال کدام است؟

پیشنهاد ویژه : از کمپین آموزش ارز دیجیتال رایگان همیارسرمایه دیدن کنید.

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال (که بانام‌های پول دیجیتال یا پول الکترونیک یا ارز الکترونیک هم شناخته می‌شود)، نوعی ارز مجازی است که به‌ صورت دیجیتال و بر بستر اینترنت تولید می‌شود، یعنی مثل اسکناس و سکه ماهیت فیزیکی ندارد!

ارز دیجیتال ویژگی‌های شبیه پول‌های فیزیکی را دارد یعنی می‌توانید با آن خرید کنید، آن را مبادله‌کنید و حتی مثل دلار و همه ارزهای رایج ارزش آن دچار نوسان می‌شود، ولی نمی‌توانید آن را به‌صورت فیزیکی در دست بگیرید!
یکی از تفاوت‌های مهم ارز دیجیتال با ارزهای سنتی این است که ارزهای سنتی از یک منبع مشخص که بانک مرکزی کشورهاست عرضه و مدیریت می‌شود، اما ارز دیجیتال از منابع مختلفی عرضه می‌شود ولی کنترل آن متمرکز است.

ارز دیجیتال پولی است که ماهیت فیزیکی ندارد، یعنی مانند اسکناس چاپ نمی‌شود. بلکه بر اساس یک تکنولوژی رمزنگاری تولید و ارزش پیدا می‌کنند.

تاریخچه ارز های دیجیتال

تاریخچه ارزهای دیجیتال طولانی نیست. اول و مهم‌تر از همه، ارزهای دیجیتال نوعی ارز دیجیتال غیرمتمرکز هستند و توسط هیچ دولتی کنترل نمی‌شوند.

تاریخچه ارزهای دیجیتال به دهه ۱۹۹۰ برمی‌گردد زمانی که ارزهای رمزنگاری شده را ارزهای سایبری می‌نامیدند. در آن زمان رشد سریع شرکت‌های اینترنتی باعث شکل‌گیری پول‌های اینترنتی معروف به ای-گولد (E-Gold) با پشتوانه طلا شد. اولین ای-گولد در سال ۱۹۹۶ ایجاد شد و پس‌ازآن ارز معروف Liberty Reserve هم در سال ۲۰۰۶ به وجود آمد. این ارز با پشتوانه دلار یا یورو به شما اجازه می‌داد تا به هر مقدار از آن خریداری کنید و آزادانه با دستمزد ۱% بین افراد ردوبدل کنید.
این سرویس‌ها برای پول‌شویی شهرت داشتند لذا دولت آمریکا هر دو سرویس را تعطیل کرد. در سال ۲۰۰۹ باعرضه بیت کوین نسل جدید ارزهای دیجیتال بر پایه‌یک سیستم رمزنگاری ارائه شدند. این نوع از ارزهای دیجیتال مانند ارزهای قبلی هیچ پشتوانه طلا یا پول‌ندارند و بر اساس یک سیستم ریاضی استخراج می‌شوند.
این سیستم استخراج محدودیت‌هایی دارد که تولید آن‌ها را سخت و زمان‌بر می‌کند، و همین محدودیت استخراج مانند طلا آن‌ها را ارزشمند می‌سازد.

ارز دیجیتال چیست و چه کاربردی دارد؟

ارز دیجیتال یا ارزهای رمزنگاری شده، نوعی ارز الکترونیکی هستند که برای تبادل ارزش بین افراد استفاده می‌شوند. در سال 2008ساتوشی ناکاموتو (نام مستعار) با انتشار مقاله ای، سیستمی را برای ایجاد یک ارز دیجیتال که نیازی به اعتماد به شخص ثالثی ندارد، ترسیم کرد این ارزها بر اساس فناوری بلاکچین ساخته شده‌اند و دارای پروتکل‌های رمزنگاری محافظتی هستند که به کاربران اجازه می‌دهد تا برای انتقال ارزش از یک دستگاه به دیگری، از تأییدیه شبکه بلاکچین استفاده کنند.

دیجیتال درست مانند پول فیزیکی، ارزهای دیجیتال می‌توانند برای خرید کالاها و خدمات استفاده شوند.

ارزهای دیجیتال را می‌توان علاوه بر اینکه برای خرید کالاها و خدمات استفاده کرد، همچنین می‌تواند به جوامع آنلاین خاصی مانند بازی یا شبکه‌های اجتماعی استفاده شود.

ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین تنها یکی از انواع ارز دیجیتال است. انواع دیگر ارزهای الکترونیکی عبارتند از استیبل کوین و CBDC.

سرمایه گذاری در ارز دیجیتال می‌تواند به طور قابل توجهی ریسک بیشتری نسبت به گزینه‌های سرمایه گذاری سنتی مانند سهام و اوراق قرضه داشته باشد.

ارزهای دیجیتال به دو صورت هستند:

• ارز متمرکز: ارزهای صادر شده توسط دولت‌ها یا مؤسسات مالی به عنوان بخشی از سیستم بانکداری تجاری که در دسترس عموم است.
• ارز غیرمتمرکز: ارزهایی که توسط دولت‌ها یا مؤسسات مالی صادر نمی‌شوند. در عوض، ارزهای غیرمتمرکز از طریق شبکه‌های مالی همتا به همتا عمل می‌کنند تا واسطه‌ها (با نام مستعار بانک‌ها) را حذف کنند و اجازه دهند وام، تجارت و استقراض مستقیم از معامله گران را فراهم کنند.

ارزهای دیجیتال مانند کریپتو اغلب برای سرمایه گذارانی جذاب هستند که نسبت به وجوه صادر شده توسط دولت محتاط هستند و به دنبال جایگزین هستند.

ارزهای دیجیتال، به عنوان جایگزینی برای ارزهای سنتی و رمزنگاری شده، برای کاربردهای مختلفی استفاده می‌شوند، از جمله:

• تبادل بین المللی: ارزهای دیجیتال برای تبادل پول بین کشورها بدون نیاز به واسطه‌های مالی مانند بانک‌ها، کاربرد دارند.
• تجارت الکترونیکی: ارزهای دیجیتال به عنوان روشی برای پرداخت در تجارت الکترونیکی با استفاده از فناوری بلاکچین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• سرمایه‌گذاری: برخی افراد از ارزهای دیجیتال به عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری و کسب درآمد در بازارهای مالی استفاده می‌کنند.

هرچند که ارزهای دیجیتال از برخی مشکلات امنیتی و پایداری رنج می‌برند، اما با وجود این مشکلات، این ارزها به دلیل نوآوری و قابلیت‌هایی که دارند، به سرعت در حال گسترش و توسعه هستند و به صورت گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پشتوانه ارز دیجیتال چیست؟

پشتوانه ارز دیجیتال به مجموعه ای از دارایی‌ها گفته می‌شود که ارزش ارز دیجیتال را تضمین می‌کنند. در واقع، هر ارز دیجیتال نیازمند یک پشتوانه است که ارزش آن را تضمین کند.

پشتوانه موجود برای ارزهای دیجیتال می‌تواند متنوع باشد، از جمله پشتوانه‌های ارزشی مانند طلا یا نفت، پشتوانه‌های مالی مانند دارایی‌های بانکی و مشاغل تجاری، و یا حتی پشتوانه‌های دیگر ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین.

بسیاری از ارزهای دیجیتال از یک پشتوانه مستقیم برخوردار نیستند، به عنوان مثال بیت کوین به دلیل عدم وجود یک پشتوانه مستقیم به عنوان یک ارز دیجیتال “غیرمستقیم” شناخته می‌شود.

در هر صورت، پشتوانه ارز دیجیتال به عنوان یکی از عوامل مهم در تعیین ارزش هر ارز دیجیتال محسوب می‌شود. برای مثال، اگر یک ارز دیجیتال دارای پشتوانه قوی باشد، احتمال بالایی وجود دارد که ارزش آن در آینده افزایش یابد. به همین دلیل، بسیاری از معامله گران و سرمایه گذاران در بازار ارزهای دیجیتال به دنبال ارزهای دیجیتال با پشتوانه قوی هستند

مزایای ارزهای دیجیتال چیست؟

اما ارز دیجیتال مزایایی زیادی نسبت به ارزهای سنتی دارد، ارزهای دیجیتال از یک تکنولوژی رمزنگاری پیشرفته بهره می‌برند که امنیت آن‌ها را تضمین می‌کند. جابجایی ارزهای دیجیتال بسیار ساده است و به‌راحتی می‌توان مبالغ بسیار بالا را جابجا کرد. ضمن اینکه خطر جابجایی ارزهای فیزیکی را ندارند.
ارز دیجیتال در حال حاضر بر اساس یک بانک اطلاعاتی کاربر محور استوار است و هیچ چهارچوب قانونی مشخصی ندارد، و از طرفی امکان نظارت از طرف دولت‌ها و سیستم‌های مالیاتی بر آن وجود ندارد که این موضوع آزادی زیادی را به کاربران آن می‌دهد.
ارزهای دیجیتال ارزهای کاملاً تکنولوژی محور هستند و برخلاف ارزهای سنتی که نیاز به سیستم‌های بسیار بزرگ و پیچیده مالی برای تولید، نگهداری، مدیریت از طرف بانک‌ها و مؤسسات مالی دارند. بدون نیاز به هیچ ساختمان و اداره‌ای و به‌صورت کاملاً خودکار و بسیار دقیق کار می‌کنند و این ویژگی صرفه‌جویی زیادی در منابع و زمان ایجاد می‌کند.
هزینه تراکنش‌ها در ارزهای دیجیتال بسیار ناچیز است و پرداخت‌ها در زمان کمتری انجام می‌شوند.

معایب ارز دیجیتال

شاید مهم‌ترین معایب ارز دیجیتال این باشد که بانک‌ها و مؤسسات مالی آن‌ها را قبول ندارند لذا به آن‌ها هیچ سودی تعلق نمی‌گیرد و اگر ارزش آن‌ها افزایش پیدا نکند سرمایه شما بدون سود مرکب و راکد باقی می‌ماند.
از دیگر معایب ارز دیجیتال بستر مناسب آن‌ها برای فعالیت‌های غیرقانونی مانند پول‌شویی و گروه‌های تبهکار است. با توجه به اینکه در ارزهای دیجیتال مبدأ و مقصد پرداخت پول مشخص نیست لذا به‌راحتی می‌تواند مورد سو استفاده قرار گیرند.
این مشکلات و همچنین ریسک بالایی که در مورد آن‌ها وجود دارد همچنان به‌عنوان موانعی برای رشد آن‌ها به شما ر می‌رود.
برخی از فعالان محیط‌زیست و کارشناسان انرژی هم مصرف بالای برق برای تولید این‌گونه ارزها را تهدیدی برای کشورها می‌دانند(تولید ارزهای دیجیتال با استفاده از پردازش‌های بسیار سنگین کامپیوتری انجام می‌شود که برق زیادی مصرف می‌کنند).

از مهم‌ترین مزایای ارز دیجیتال می‌توان به‌سادگی استفاده و نبودن محدودیت‌های نظارتی اشاره کرد، همچنین بستر مناسب برای سوءاستفاده گروه‌های تبهکار و عدم پذیرش توسط بانک‌ها از معایب آن به شمار می‌رود.

ارز دیجیتال موضوع جدیدی در دنیای اینترنت است و هنوز مسیر ابتدایی خود را طی می‌کند. دولت‌ها هنوز سیاست‌های روشنی در قبال آن ندارند. ولی آنچه مسلم است ارزهای دیجیتال بخشی از آینده مالی جهان را تشکیل خواهند داد. هرچند که هنوز چهارچوب مشخصی برای آن‌ها در نظر گرفته نشده اما باوجود مزایای بی‌شماری که دارند، دولت‌ها و نهادهای مالی جهان آرام‌آرام در مسیر پذیرش و سازگاری با آن‌ها گام برمی‌دارند.

مهم‌ترین ارزهای دیجیتال

در حال حاضر، بیش از 10،000 نوع ارز دیجیتال در دنیا وجود دارد، اما برخی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• بیت کوین (Bitcoin): اولین و پراستفاده‌ترین ارز دیجیتال در جهان است و با استفاده از فناوری بلاکچین به تأیید تراکنش‌ها و ذخیره سوابق آن‌ها می‌پردازد.
• اتریوم (Ethereum): دومین بزرگ‌ترین ارز دیجیتال جهان است که برای ساخت قراردادهای هوشمند و توسعه برنامه‌های دیجیتالی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• بایننس کوین (Binance Coin): ارز دیجیتالی است که به عنوان ارز مبدله‌ای برای خرید و فروش ارزهای دیگر استفاده می‌شود.
• ریپل (Ripple): ارز دیجیتالی است که به منظور تسهیل تراکنش‌های بین بانکی و تجاری ساخته شده است.
• دوج کوین (Dogecoin): ارز دیجیتالی است که به عنوان شوخی شروع به ساخته شده بود، اما به دلیل افزایش قیمت آن در چند ماه اخیر، به یکی از محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال جهان تبدیل شده است.
• تتر (Tether): ارز دیجیتالی است که به عنوان یک ارز پایه برای تجارت الکترونیکی و مبادلات دیجیتالی استفاده می‌شود.

در کنار این ارزها، ارزهای دیجیتال دیگری نیز وجود دارند که در بازارهای مالی و تجاری دنیا به کار می‌روند ولی لیستی کامل از آن‌ها به دلیل تعداد بسیار زیاد آن‌ها، به سختی قابل ارائه است.

بورس یا ارز دیجیتال؟

مردم برای مدت طولانی پول را وارد بازار سهام کرده اند. با این حال، رمزارز پدیده جدیدی است که سرمایه گذاران اخیراً شروع به استفاده از آن کرده اند. نزدیک شدن به بحث کریپتو در مقابل سهام بسیار دشوار است، به خصوص با توجه به اینکه تا چند سال پیش، کریپتو آنقدر شناخته شده نبود.

در هر صورت، سهام و کریپتوها متفاوت هستند و چه سرمایه گذار جدید یا سرمایه گذار با تجربه ای باشید، باید بدانید چه چیزی این بازارها را از هم متمایز می‌کند. بنابراین، بررسی نقاط قوت و ضعف ارزهای دیجیتال و مهم است.

7 تفاوت کلیدی بین سهام و کریپتو

تفاوت‌های زیادی بین سهام و ارزهای دیجیتال وجود دارد و اگر به سرمایه گذاری علاقه دارید باید بدانید که چه چیزی این دو را متمایز می‌کند. در اینجا 7 تفاوت اصلی وجود دارد که باید در نظر داشته باشید:

1-     مالکیت

وقتی صحبت از سهام می‌شود، برای انجام معامله باید یک حساب کارگزاری داشته باشید. حساب کارگزاری شما را می‌توان با استفاده از اطلاعاتی مانند کد ملی، آدرس، امضا و موارد دیگر تأیید کرد. هدف این اطلاعات اطمینان از وجود محافظت در صورت کلاهبرداری یا سرقت هویت است.

با ارزهای دیجیتال، می‌توانید ناشناس‌تر بمانید، که عالی است. پس از خرید ارز دیجیتال، می‌توانید آن را در کیف پول دیجیتالی، نرم افزاری یا سخت افزاری، نگهداری کنید.

اگرچه ناشناس ماندن خوب است، اما این می‌تواند خطراتی را نیز روی میز بیاورد. به عنوان مثال، ممکن است در نهایت ارز خود را به دست هکرهای احتمالی از دست بدهید، یا ممکن است رمز عبور حساب خود را فراموش کنید. اگر یک کیف پول سخت‌افزاری دارید که به شکل درایو USB است، ممکن است آن را گم کنید یا در جای خود قرار دهید و تمام پول خود را در این فرآیند از دست بدهید.

2-     پیشینه

بازار بورس ایران، قدمت طولاتی تری دارد و  یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین بازارهای سرمایه در منطقه خاورمیانه است. در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰، با توسعه صنعت نفت و سایر صنایع، فعالیت‌های بازار بورس ایران نیز گسترش یافت و در سال ۱۳۵۶، رویداد مهمی در بازار بورس ایران رخ داد و شاخص کل بازار بورس تهران برای اولین بار تأسیس شد.

در سال ۱۳۷۶، پس از انقلاب اسلامی، بازار بورس ایران تحت تأثیر تغییرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قرار گرفت و از آن به بعد، با توجه به سیاست‌های اقتصادی دولت، شرایط بازار بورس نیز تحت تأثیر قرار گرفت. در سال ۱۳۸۳، با تصویب قانون بازار بورس و اوراق بهادار، بازار بورس ایران به یکی از پویاترین بازارهای سرمایه در منطقه تبدیل شد و بیش از 400 شرکت در آن فعالیت می‌کنند.

از سوی دیگر، صرافی‌های ارزهای دیجیتال بسیار جدید هستند، بایننس، بزرگ‌ترین صرافی، از سال 2017 شروع شده است. کوین‌بیس نیز در سال 2012 راه‌اندازی شد. بایننس در ماه می 2021 حجم معاملات روزانه بیش از 50 میلیارد دلار داشت.

3-     نقدینگی

سهام توسط بسیاری از سرمایه‌گذاران دارایی نقد شونده در نظر گرفته می‌شود، اما وقتی صحبت از ارزهای دیجیتال به میان می‌آید، نقدینگی آن‌ها از یک نوع کریپتو به نوع دیگر متفاوت است. به عنوان مثال، پولیگون نسبت به بیت کوین نقدینگی کمتری دارد که به دلیل حجم معاملات است.

همچنین، هم سرمایه‌گذاران کریپتو و هم سرمایه‌گذاران سهام می‌توانند با لغزش مواجه شوند، که زمانی اتفاق می‌افتد که شخصی مقدار زیادی از دارایی را در طول دوره نقدینگی پایین بفروشد. متضمن ضرر برای سرمایه گذار است. اما صاحبان کریپتو در معرض خطر بیشتری برای این اتفاق هستند.

4-     نوسان

خرید کریپتو یا سهام دارای نوسانات و ریسک زیادی است. بازار سهام بسیار نوسان است. مردم به اطلاعات زیادی در مورد سهام عمومی دسترسی دارند، بنابراین می‌توانند تصمیم بگیرند که آیا سرمایه گذاری کنند یا نه.

کریپتوها فرارتر هستند، به این معنی که خطر تغییرات مختلف ناگهانی آنها بیشتر است. به عنوان مثال، بیت کوین بسیار نوسانی است.

5-     هزینه‌های معاملاتی

هزینه‌های معاملاتی بورس ایران و کریپتو به تفاوت‌هایی مانند نوع معامله، حجم معامله و نوع ارز دیجیتالی بستگی دارد.

هزینه‌های معاملاتی برای خرید و فروش سهام در بورس ایران، شامل کارمزد برای بورس، کارگزاری، سپرده‌گذاری و مالیات است. در حالی که برای خرید و فروش آتی، هزینه‌های معاملاتی بیشتری محاسبه می‌شود که شامل کارمزد بورس، کارگزاری، بیمه، سپرده‌گذاری و مالیات است. هزینه‌های معاملاتی بورس ایران در مجموع نسبتاً بالا است و برای سرمایه‌گذاران کوچک، ممکن است سخت باشد.

در مقابل، در بازار کریپتو هزینه‌های معاملاتی بسته به نوع ارز دیجیتالی که قصد خرید یا فروش آن را دارید، متفاوت است. هر کریپتو کارمزد خاص خود را دارد، برخی گران‌تر و برخی مقرون به صرفه تر. برای خرید و فروش بیت کوین مثلاً، هزینه‌هایی مانند کارمزد کارگزاری و کارمزد شبکه بیت کوین محاسبه می‌شود. هزینه‌های معاملاتی کریپتو، معمولاً کمتر از هزینه‌های معاملاتی بورس ایران است، اما باید توجه داشت که با توجه به اینکه بازار کریپتو بسیار دوام‌پذیر نیست، قیمت ارزهای دیجیتالی به شدت متغیر است و ممکن است سرمایه‌گذاران را با خسارت مواجه کند.

• ساعات معامله

بازارهای سهام فقط در ساعات کاری در کشور خاص خود باز هستند. از سوی دیگر، بازارهای کریپتو همیشه در دسترس هستند، بنابراین شما بدون توجه به زمان روز و هفته به آنها دسترسی دارید.

• تنوع بخشی

در بازار بورس، سهام شرکت‌های مختلف در حوزه‌های متنوعی از جمله صنایع، بانکداری، خودروسازی، معدن و غیره، معامله می‌شود. این باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران با انتخاب سهام شرکت‌های مختلف، بتوانند پورتفوی خود را تنوع بخشی کنند و ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند. همچنین در بازار بورس، قابلیت سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) و سایر اوراق بهادار متنوع نیز وجود دارد.

در بازار کریپتو، ارزهای دیجیتالی مختلفی مانند بیت کوین، اتریوم، ریپل، لایت کوین، دوج کوین و غیره، معامله می‌شود. با توجه به رشد سریع بازار کریپتو، ارزهای دیجیتالی جدید نیز به بازار معرفی می‌شوند. با تنوع ارزهای دیجیتالی، سرمایه‌گذاران می‌توانند پورتفوی خود را تنوع بخشی کرده و ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند. همچنین، در بازار کریپتو، سرمایه‌گذاری در دسته‌های متنوعی از جمله ماینینگ، استکینگ، لندینگ و غیره نیز امکان‌پذیر است.

نتیجه  گیری

امیدواریم این مقاله به سوالات شما در مورد ” ارز دیجیتال چیست؟” پاسخ داده باشد. اگرچه اصل اساسی رمزارز مبتنی بر بلاک چین ایجاد یک شبکه غیرمتمرکز از تراکنش‌های مالی است. این بدان معناست که دولت‌ها در سراسر جهان آماده درک پتانسیل انواع مختلف گره‌ها و دفتر کل بلاک چین هستند.

کریپتوکارنسی یک ارز دیجیتال یا مجازی است که قرار است وسیله مبادله باشد. این ارز کاملاً شبیه ارز دنیای واقعی است، با این تفاوت که هیچ گونه تجسم فیزیکی ندارد و از رمزنگاری برای کار استفاده می‌کند.

از آنجایی که ارزهای دیجیتال به طور مستقل و به صورت غیرمتمرکز، بدون بانک یا مرجع مرکزی کار می‌کنند، تنها پس از برآورده شدن شرایط خاص می‌توان واحدهای جدید به آنها اضافه کرد